Με την «διπλωματική αναγνώριση» των Ευρωπαίων Η αδυναμία να υπάρξει σαφής καταγραφή των MKO που ασχολούνται με το προσφυγικο, σχετ...
Η ευρωπαϊκή σύνοδος του περασμένου Μαρτίου εξουσιοδότησε την Επιτροπή να προβαίνει σε απευθείας διανομή των κοινοτικών κονδυλίων στις ΜΚΟ, φέρνοντας την ελληνική κυβέρνηση προ τετελεσμένου γεγονότος. Πλέον, οι Βρυξέλλες είναι που διαχειρίζονται χρήματα, επί των οποίων η Αθήνα δεν έχει κανέναν έλεγχο. Για τις διεθνείς ΜΚΟ, η παρέμβαση σε μια βιομηχανοποιημένη χώρα που δεν έχει υποστεί φυσική καταστροφή ούτε βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου, αποτελεί πρεμιέρα. Παρ’ όλο που στην αρχή η συνεργασία τους με τις αρχές ήταν αρμονική, στη συνέχεια συνέβησαν κάποια περιστατικά που προκάλεσαν εντάσεις. O πολλαπλασιασμός των οργανώσεων δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις όσον αφορά τον συντονισμό. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες.
Καταρχάς, οι μεγάλες διεθνείς οργανώσεις: ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF). Έπειτα, είναι οι ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG ECHO). Υπάρχουν στη συνέχεια οι ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από χορηγίες και δωρεές, όπως ο Ερυθρός Σταυρός ή από ιδιωτικά ταμεία, όπως η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (International Rescue Committee – IRC), που ιδρύθηκε από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν για να βοηθήσει όσους αντιτίθονταν στον Χίτλερ.
Στην Ελλάδα, η IRC λαμβάνει μεταξύ άλλων και χορηγίες από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Τέλος, κάποιες ΜΚΟ βασίζονται σε δικά τους ταμεία, όπως η Solidarity Now, η οποία χρηματοδοτείται από το Open Society Foundations του αμφιλεγόμενου μεγιστάνα Τζωρτζ Σόρος. Στον εκτενή αυτόν κατάλογο μπορούν να προστεθούν κι άλλες οργανώσεις, μικρότερες σε μέγεθος, αλλά οι οποίες δραστηριοποιούνται επίσης στο φιλανθρωπικό τομέα σε ελληνικό έδαφος. Από τη στιγμή που δεν καταγράφονται, ξεφεύγουν από κάθε καταγραφή. Οι μεγάλες ΜΚΟ καταφέρνουν να συνεργάζονται με κάποια αρμονία μεταξύ τους.
Για παράδειγμα, οι γαλλικές οργανώσεις Γιατροί χωρίς Σύνορα και Γιατροί του Κόσμου εξασφαλίζουν την παροχή βασικής ιατρικής περίθαλψης. Η Save the Children ασχολείται πρωτίστως με τα παιδιά, η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης διανέμει κουπόνια σίτισης και φροντίζει για την ασφάλεια και την υγιεινή. Το Κέντρο για την Ανάπτυξη των Προσφύγων (Refugee Development Center, RDC), επικεντρώνεται στη διανομή προϊόντων που δεν σχετίζονται με τη σίτιση. Μετά τις εντάσεις των πρώτων μηνών, οι περισσότερες ΜΚΟ επιχειρούν να εξαγάγουν κάποια συμπεράσματα από τις εμπειρίες που αποκόμισαν στις σχέσεις τους με τους τοπικούς πληθυσμούς. Προσπαθούν κυρίως να αξιοποιήσουν την ελληνική οικονομία. Για παράδειγμα, τα γεύματα που μέχρι πρότινος διανέμονταν από εταιρείες τροφοδοσίας, παρασκευάζονται πλέον σε συνεργασία με συλλογικές τοπικές κουζίνες.
Είτε τις διαχειρίζονται ΜΚΟ είτε οι ίδιοι οι πρόσφυγες, χρησιμοποιούν τοπικά προϊόντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από τις αρχές του 2015, στην Ελλάδα έχουν «διατεθεί» 481,9 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (AMIF) και από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ISF), από το σύνολο του 1,059 δισ. ευρώ που έχει δεσμευθεί με χρονικό ορίζοντα το 2020. Ωστόσο, πέρα από τις ανακοινώσεις και τις καταχωρίσεις στα λογιστικά φύλλα, τι ακριβώς αντιπροσωπεύει αυτό; Όπως συμβαίνει με κάθε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η εκταμίευση εξαρτάται από περίπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες. Στις αρχές του 2017, οι αριθμοί παραμένουν ασαφείς σχετικά με τα χρήματα που έχουν πράγματι φτάσει μέχρι τους μετανάστες, με την Ένωση να τείνει να διογκώνει τα μεγέθη και τους αποδέκτες να τα υποτιμούν.
Οι αποδέκτες, τόσο το ελληνικό κράτος όσο και οι διεθνείς ή ευρωπαϊκοί οργανισμοί και ΜΚΟ, οφείλουν να καταθέτουν φακέλους και να περιμένουν την αποδοχή τους. Η διαμάχη ανάμεσα στις ελληνικές αρχές και τη γερμανική ΜΚΟ Arbeiter-Samariter-Bund στις αρχές του 2016 αποτελεί ένα καλό παράδειγμα. Αφορούσε τη διαρρύθμιση των κτιρίων ενός παλιού εργοστασίου που ανήκει στην εταιρεία Softex, στα οποία στεγάζονταν, κάτω από ιδιαιτέρως επισφαλείς συνθήκες και για αρκετούς μήνες, δεκάδες προσφύγων. Η ASB πρότεινε να χρηματοδοτήσει με 1,5 εκατομμύριο ευρώ τη βελτίωση των εγκαταστάσεων.
Το κράτος προέβη σε αντιπρόταση, πιο φιλόδοξη, αλλά και πιο ακριβή. Τελικά, η έλλειψη συμφωνίας οδήγησε στο να μην γίνει τίποτα: τα κτίρια παρέμειναν όπως ήταν, ακατάλληλα προκειμένου οι ένοικοι τους να αντιμετωπίσουν έναν ιδιαίτερα βαρύ χειμώνα. Γνωρίζουμε επίσης ότι έχει αποδεσμευθεί μια «έκτακτη βοήθεια» ύψους 352 εκατομμυρίων ευρώ. Η συγκεκριμένη βοήθεια συνίσταται στα εξής επιμέρους ποσά: 178 εκατομμύρια ευρώ για το κράτος και τα Υπουργεία του –με την άμυνα, την αστυνομία και την ακτοφυλακή να λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος, αφού είχαν και την ευθύνη της κατασκευής και φύλαξης των κέντρων– και 174 εκατομμύρια για άλλους οργανισμούς (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, Ύπατη Αρμοστεία, Ευρωπαϊκό Γραφείο Στήριξης του Ασύλου – European Asylum Support Office / EASO κ.λπ.).
Επιπλέον, ο Ευρωπαίος Επίτροπος, που είναι αρμόδιος για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη διαχείριση των κρίσεων, ο Κύπριος Χρήστος Στυλιανίδης, ενέταξε 198 εκατομμύρια ευρώ στο ταμείο έκτακτης βοήθειας της Ε.Ε. για το 2016. Το συγκεκριμένο ποσό, που έως σήμερα έχει καταβληθεί σε ποσοστό 94%, προορίζεται για μια σειρά συγκεκριμένων δράσεων: τη βελτίωση των υπαρχόντων καταλυμάτων και των συνθηκών υγιεινής, την κατασκευή νέων κέντρων φιλοξενίας πριν από την άφιξη του χειμώνα, την οργάνωση απευθείας στήριξης προς τους πρόσφυγες, την πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση και τη βοήθεια προς τους ασυνόδευτους ανήλικους.
Του Γ.Σμουρδια
premium.paratiritis.gr
