ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973 Πραγματοποίηση συνελεύσεων των φοιτητικών συλλόγων Νομικής, Ιατρικής. Πέφτει το σύνθημα, "Εμπρός για τ...
ΤΕΤΑΡΤΗ 14 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973
Πραγματοποίηση συνελεύσεων των φοιτητικών συλλόγων Νομικής, Ιατρικής. Πέφτει το σύνθημα, "Εμπρός για το Πολυτεχνείο".
12-μεσημέρι: Έγκριση στη Νομική δύο ψηφισμάτων: Καταδίκη των αντιδημοκρατικών μέτρων για τις φοιτητικές εκλογές. Αιτήματα για εκδημοκρατισμό, 20% για την Παιδεία, Απόλυση κρατουμένων σπουδαστών, 12μηνη θητεία. Κάθοδος φοιτητών στο Πολυτεχνείο.
Πρώτα συνθήματα στο κατάμεστο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Φοιτητές από άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα φτάνουν στο Πολυτεχνείο.
3 μ.μ.: Γενικές Συνελεύσεις των σχολών του Πολυτεχνείου με την παρουσία περίπου 2.500 φοιτητών. Αποφάσεις για αρχαιρεσίες μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου, το αργότερο. Κήρυξη διήμερης απεργίας-αποχή από τα μαθήματα μέχρι την Δευτέρα-από τους αρχιτέκτονες, χημικούς μηχανικούς, πρώτα, πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους, μετά. Συνέχιση των συνελεύσεων.
Δημιουργία κλοιού από την αστυνομία. Ρίψη νερατζιών από τους φοιτητές εναντίον των αστυνομικών. Η Σύγκλητος του Ε.Μ. Πολυτεχνείου δεν δίνει άδεια για επέμβαση.
Άφιξη νέων ομάδων φοιτητών από άλλα ιδρύματα. Διάσπαση του κλοιού, είσοδος στο Πολυτεχνείο. Έξω, περίπου 2.000 πολίτες.
Ύψωση πάνω από την πύλη του Πολυτεχνείου της οδού Πατησίων της ελληνικής σημαίας, η οποία έμεινε το μόνο σύμβολο της εξέγερσης και τις τέσσερις ημέρες. Αναγραφή συνθημάτων.
5.30 μ.μ.: Άφιξη του εισαγγελέα. Πρόσκληση από το μεγάφωνο της αστυνομίας για ήσυχη εκκένωση του Πολυτεχνείου.
6.05 μ.μ.: Συνάντηση του πρύτανη του ΕΜΠ με τον διευθυντή της αστυνομίας στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρη. Αίτηση του αστυνομικού διευθυντή προς τον πρύτανη για άδεια εισόδου της αστυνομίας στο Πολυτεχνείο. Κατηγορηματική άρνηση του πρύτανη.
6.30 μ.μ.: Νέα πρόσκληση της αστυνομίας για εκκ΄'ενωση με απειλή δυναμικής επέμβασης.
Προσπάθεια οργάνωσης ραδιοφωνικού σταθμού. Λειτουργία του το απόγευμα με εμβέλεια 300 μέτρων. Μετάδοση σπουδαστικών και γενικών συνθημάτων. Τοποθέτηση μεγαφώνου.
Παύση του μεγαφώνου της αστυνομίας. Ουδεμία αποχώρηση.
Οργάνωση των φοιτητών. Σχηματισμός στο Πολυτεχνείο Επιτροπής Αγώνα, μιας πρώτης Συντονιστικής Επιτροπής από φοιτητές διαφόρων σχολών που ήταν μέλη επιτροπών τους πρώτους μήνες του '73.
9 μ.μ.: Συνεδρίαση της Συγκλήτου του ΕΜΠ. Έγκριση της στάσης του πρύτανη από όλη τη Σύγκλητο.
9.30 μ.μ.: Τηλεφωνική επικοινωνία του πρύτανη του ΕΜΠ ε τον "υπουργό παιδείας" Σιφναίο, έγκριση της στάσης του πρύτανη από τον "υπουργό".
9.50 μ.μ.: Αποχώρηση της αστυνομίας μέχρι την πλατεία Κάνιγγος.
Αυθόρμητη λήψη κι εκτέλεση της απόφασης του εγκλεισμού από τη μάζα των φοιτητών. Κλείσιμο από τους φοιτητές των πυλών του Πολυτεχνείου με σιδερόβεργες, μπετόν αρμέ, εκτός από τη μικρή πόρτα πλάι στη κύρια πύλη.
10.20 μ.μ.: Ουσιαστική έναρξη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Οργάνωση κατάληψης-εγκλεισμού: συγκρότηση ομάδων εργασίας, συγκέντρωσης τροφίμων, παρασκευής φαγητού, καθαριότητας, ελέγχου προκηρύξεων και ταυτοτήτων, φρούρηση καίριων σημείων.
12.30 βράδυ: Κλείσιμο όλων των πυλών.
ΠΕΜΠΤΗ 15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973
Η κατάσταση γίνεται σοβαρότερη. Η εξέγερση παίρνει λαϊκό, σαφώς αντιδικτατορικό χαρακτήρα.
Η αστυνομία ξαναφτιάχνει κλοιό, απειλεί, απωθεί και κάπου-κάπου δέρνει. Εξακολουθεί να μην επεμβαίνει στο Πολυτεχνείο. Αδύνατη η είσοδος και έξοδος στο Πολυτεχνείο μέχρι τις 4 μ.μ,.
8.40 π.μ.: Συνεδρίαση της Συγκλήτου των τακτικών καθηγητών του ΕΜΠ στο αμφιθέατρο των εργαστηρίων στου Ζωγράφου.
10 π.μ.: Τηλεφωνική επικοινωνία του πρύτανη του ΕΜΠ με τον "υπουργό παιδείας". Ο "υπουργός" ζητάει απόφαση της Συγκλήτου για το άσυλο μέχρι τις 12 το μεσημέρι.
12-μεσημέρι: Λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου ισχύος 250 βατ. Εγκατάστασή του στο κτήριο των μηχανολόγων με δείκτη στο κτήριο των Χημικών. Συχνότητα 1015 ή 1050 χιλιόκυκλοι, εμβέλεια σε όλη την περιοχή της πρωτεύουσας.
Έγγραφη, ομόφωνη απάντηση-ανακοίνωση της Συγκλήτου του ΕΜΠ στον "υπουργό Παιδείας" για την προστασία του ασύλου του Πολυτεχνείου.
Διαδηλώσεις σε Πατησίων, Σταδίου, Πεδίον του Άρεως.
1 μ.μ.: Κυβερνητική ανακοίνωση ότι το "υπουργείο Παιδείας", είναι "αποφασισμένο μα σεβαστεί απαρεγκλίτως την ανεξαρτησία των ιδρυμάτων, συνεπώς δε και την απόφαση της Συγκλήτου του ΕΜΠ".
Δεύτερη μαθητική συνέλευση, στην αίθουσα της Αρχιτεκτονικής 800 μαθητών της Μέσης Εκπαίδευσης. Εκλογή νέας επιτροπής. Ως συνεργάτες των φοιτητών πήραν την άδεια για ανεξάρτητη δραστηριότητα. Τη νύχτα έμειναν κλεισμένοι γύρω στους 600.
4 μ.μ.: Αποχώρηση της αστυνομίας από τις παρόδους του ΕΜΠ. Η πρόσβαση, είσοδος και έξοδος στο Πολυτεχνείο είναι ελεύθερες. Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο πάνω από 20.000. Μπαίνουν και βγαίνουν μαθητές, φοιτητές, εργάτες, οικοδόμοι και διάφορες αντιπροσωπείες του λαού. Γίνεται δυνατός ο εφοδιασμός σε τρόφιμα και άλλα είδη.
Δήλωση του εισαγγελέα ότι δεν θα προβεί σε πρόσκληση προς τους φοιτητές να διαλυθούν αν δεν το ζητήσει η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου,.
9.30 μ.μ.: Μεγάλα τμήματα των παρόδων του Πολυτεχνείου έχουν κατακλυστεί από πλήθη. Κύρια συνθήματα: "Η χούντα θα πέσει απ' τον λαό", "Λαϊκή κυριαρχία", "Λαϊκή εξουσία", "Ο λαός πεινάει, το κεφάλαιο μασάει", "Εξι χρόνια αρκετά δεν θα γίνουνε εφτά", "Απόψε θα κάμει ξαστεριά", "Ξημερώνει λευτεριά", κ.λ.π.
Αναχώρηση νωρίς το βράδυ αρκετών από τους περίπου 10.000 συγκεντρωμένους στο Πολυτεχνείο.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός συνεχίζει με συνθήματα, οδηγίες, πληροφορίες, παρότρυνση του λαού για εξέγερση και για γενική απεργία.
12 μεσάνυχτα: Από τους 8.000 έξω από το Πολυτεχνείο αποχώρησαν οι μισοί.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973
Άφιξη από νωρίς πλήθους φοιτητών και πολιτών στους γύρω χώρους. Οι εκδηλώσεις εντείνονται. Ο ενθουσιασμ΄ς και η αποφασιστικότητα κορυφώνονται.
9 π.μ.: Συνεδρίαση της Συγκλήτου του ΕΜΠ στου Ζωγράφου. Αποστολή επιτροπής από 4 καθηγητές στο Πολυτεχνείο.
10 π.μ.: Επαφή της επιτροπής με μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής. Προσφορά της Συγκλήτου για βοήθεια λύσης του αδιεξόδου. Απάντηση ότι "καμιά λύση δεν μπορεί να δοθεί στα προβλήματα τς παιδείας χωρίς την εγκαθίδρυση της λαϊκής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας".
9-11 π.μ.: Δηλώσεις πολιτικών.
Πρόσκληση στο "υπουργείο Παιδείας", συνάντηση του πρύτανη του ΕΜΠ με τον "υπουργό". Γνωστοποίηση τς πρόθεσης της κυβέρνησης για εκκένωση των χώρων γύρω από το Πολυτεχνείο. Ο πρύτανης ζητάει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την ομαλή λύση του προβλήματος.
1 μ.μ.: Εντολή στον διευθυντή της αστυνομίας για καθορισμό του χρόνου επέμβασης.
Δύο συνελεύσεις των μαθητών το πρωί της Παρασκευής. Εκλογή μαθητικής επιτροπής. Ψήφιση διακήρυξης που πολυγραφείται και μοιράζεται στα σχολεία. Το απόγευμα τελευταία συνέλευση των μαθητών στην αίθουσα του κτηρίου Γκίνη. Ανακοινώνεται ότι το κίνημα είναι καθαρά πολιτικό.
12-μεσημέρι: Πρόσκληση του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Η Συντονιστική Επιτροπή καλεί τους ανταποκριτές των εφημερίδων σε συνέντευξη Τύπου στις 3.30 μ.μ, στην αίθουσα της Αρχιτεκτονικής Σχολής.
1 μ.μ.: Πραγματοποίηση τις μεσημεριανές ώρες των πρώτων μεγάλων πορειών προς την Ομόνοια και το Πολυτεχνείο δια μέσου των οδών Σταδίου, Πανεπιστημίου, Αλεξάνδρας.
Οι συγκεντρωμένοι μέσα κι έξω από το Πολυτεχνείο ξεπερνούν τις 20.000. Ο ραδιοφωνικός σταθμός ανακοινώνει συνεχώς τις σπουδαστικές θέσεις. Έλεγχος ταυτοτήτων, αποβολή προβοκατόρων.
4 μ.μ.: Ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής των φοιτητών στον Τύπο για τους σκοπούς της εξέγερσης. Έγκριση του κειμένου της παμψηφεί από τη Σ.Ε. ύστερα από θυελλώδεις και πολύωρες συζητήσεις.
6 μ.μ.: Μεγάλη εξέγερση του αθηναϊκού λαού με επιθέσεις κατά των κυβερνητικών κτηρίων. Πορεία μεγάλου πλήθους διαδηλωτών προς το Σύνταγμα, σύγκρουσή τους με την αστυνομία στη συμβολή των οδών Σταδίου και Κοραή. Τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Γενίκευση των συγκρούσεων στο κέντρο της Αθήνας. Συμπλοκή ομάδας σπουδαστών της Παντείου με την αστυνομία στου Μακρυγιάννη.
7.30 μ.μ.: Αίτηση της αστυνομίας προς την χωροφυλακή για βοήθεια. Φρούρηση διαφόρων κτηρίων από τη χωροφυλακή. Τεθωρακισμένα αυτοκίνητα της αστυνομίας στο "υπουργείο Εσωτερικών", την πλατεία Κλαυθμώνος, την πλατεία Βάθης. Συμπλοκές στα Χαυτεία, παντού.
8 μ.μ.: Χρήση δακρυγόνων. Βροχή δακρυγόνων στην Ομόνοια. Χρήση 100 δακρυγόνων οβίδων μέχρι τις 9.30 μ.μ. Κάθοδος από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας για την Πατησίων ογκώδους διαδήλωσης οικοδόμων με σ΄θυνθημα, ¨Δεν περνάει ο φασισμός".
8.30 μ.μ.: Επίθεση διαδηλωτών κατά του "υπουργείου Δημόσιας Τάξης" σε τρεις διαδοχικές φάσεις μέχρι τις 10.30 μ.μ. Απόκρουση με απλές απωθήσεις, αστυνομικά κλομπ και δακρυγόνα. Χρήση πυροβόλων όπλων κατά τις τελικές φάσεις με εντολή του στρατηγού, διοικητή του "υπουργείου" αυτού. Κυκλοφορία ελεύθερων σκοπευτών. Πέφτουν οι πρώτοι νεκροί στον εκεί γύρω χώρο. Πολιορκία, χωρίς επιτυχία, και άλλων δημόσιων κτηρίων.
Διακομιδή δεκάδων τραυματιών στο Πολυτεχνείο. Αρχίζει η κίνηση των ασθενοφόρων. Εκατοντάδες τραυματίες στα νοσοκομεία. Βαρβαρότητες στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών από αστυνομικούς υπαλλήλους. Θάνατοι από ξυλοδαρμό. Ο ραδιοφωνικός σταθμός ζητάει επειγόντως χειρουργικά γάντια, λαβίδες, ράμματα, βελόνες για ραφές, ψαλίδια, φιάλες οξυγόνου, αντιασφυξιογόνες μάσκες. Δίνει οδηγίες για την αντιμετώπιση των δακρυγόνων, καλεί ασθενοφόρα.
9.15 μ.μ.: Η δικτατορία πανικοβάλλεται. Λήψη νέων αποφάσεων. Η αστυνομία ζητάει ενισχύσεις από τον στρατό. Φωτιές στους δρόμους.
10.30 μ.μ.: Ρίψη δακρυγόνων και μέσα στο Πολυτεχνείο. Πραγματοποίηση της τελευταίας συνέλευσης των σπουδαστών. Υπογράμμιση της κρισιμότητας της κατάστασης. Καμιά λιποψυχία, ούτε λόγος για αποχώρηση. Ομόφωνα να κρατηθεί το Πολυτεχνείο με κάθε θυσία.
11.30 μ.μ.: Υποβολή από τον διευθυντή της αστυνομίας, ύστερα από διαταγή του αρχηγού της αστυνομίας, του εγγράφου προς την ΑΣΔΕΝ για αίτηση ενίσχυσης από το στρατό.
12.00-μεσάνυχτα: Αποκλεισμός του οικοδομικού τετραγώνου του Πολυτεχνείου από την αστυνομία. Οι διαδηλωτές τραγουδούν. "Έρχεται" η είδηση ότι τα τανκς είναι καθ' οδόν.
ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1973
1.45 π.μ.: Συγκέντρωση, παράταξη των τανκς στο χώρο του Πολυτεχνείου. Τοποθέτηση μονάδων καταδρομών. Φωτισμός της περιοχής με τους ισχυρούς προβολείς των τανκς. Οι πολιορκημένοι, ανεβασμένοι στα κάγκελα, χειροκροτούν τους στρατιώτες.
Παροχή εντολής από το "γενικό γραμματέα" του "υπουργείου Δημόσιας Τάξης" στον αστυνομικό διευθυντή Αθηνών να ενεργήσει χωρίς την παρουσία του εισαγγελέα και του νομάρχη που δεν ανευρίσκονται.
2.45 μ.μ.: Παροχή 15λεπτης προθεσμίας στους φοιτητές να εκκενώσουν το Πολυτεχνείο. Προσπάθειες των φοιτητών για απασφάλιση της εισόδου και απομάκρυνση των ερυρισκομένων πίσω απ' αυτήν αυτοκινήτου. Φανερή η πρόθεση των έγκλειστων για εκκένωση.
Δίδεται η εντολή στον υπίλαρχο να γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου.
Είσοδος του άρματος στο Πολυτεχνείο και ακολούθως ομάδας αξιωματικών και ανδρών των δυνάμεων καταδρομών. Άτακτη φυγή των σπουδαστών. Κακοποίηση των εξερχομένων από την αστυνομία. Προσπάθειες των στρατιωτών για διευκόλυνση και προστασία των φοιτητών. Πολλές εκατοντάδες τραυματίες στα νοσοκομεία. Εκατοντάδες φοιτητές στα κρατητήρια της ασφάλειας.
3.30 π.μ.: Λήξη της εκκένωσης. Λήξη της επιχείρησης και αποχώρηση των στρατιωτών με εμβατήρια.
4 π.μ.: Καθαρισμός των οδών από συνεργεία καθαριότητας.
Συνέχιση των οδομαχιών σε μακρινότερα σημεία. Συνέχιση της εξέγερσης του αθηναϊκού λαού μέχρι την Κυριακή το πρωί. Έναρξη νέου κεφαλαίου δολοφονιών και αίματος. Δράση των "αδέσποτων" σφαιρών. Πολλά τα θύματα του Σαββάτου και της Κυριακής. Άγνωστος ακόμη ο αριθμός των νερών της εξέγερσης.
[Δημοσιεύτηκε στην ειδική έκδοση της εφημ. Ελευθεροτυπία, την Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2003]
