Ο Διογένης ο Κυνικός είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας, αλλά ελάχιστα στοιχεία για τη ζωή του είναι γνωσ...
Ο Διογένης ο Κυνικός είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας, αλλά ελάχιστα στοιχεία για τη ζωή του είναι γνωστά....
Ο Διογένης δεν σκοτίστηκε καθόλου με τη φυγή του συντρόφου του. Λέγεται πως σχολίασε ότι, αν μπορεί να ζήσει ο Μάνης χωρίς τον Διογένη, γιατί όχι κι ο Διογένης χωρίς τον Μάνη; Ένα τέτοιο σχόλιο θα άρμοζε απόλυτα στον φιλόσοφο, που κήρυττε ότι η μεγαλύτερη αξία του ανθρώπου είναι η αυτάρκεια και κορόιδευε τους «κυρίους», που δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα χωρίς τους δούλους τους.
Ο Διογένης στην Αθήνα
Ο Διογένης δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να υποστηρίζει ότι ο Αντισθένης ήταν ο πραγματικός διάδοχος του Σωκράτη κι όχι ο Πλάτωνας, τον οποίο κορόιδευε συχνά. Όταν ο Πλάτωνας όρισε τον άνθρωπο ως ένα «ζώον με δύο πόδια και χωρίς φτερά», ο Διογένης μάδησε ένα κόκορα και του τον παρουσίασε, λέγοντας: «Ορίστε! Σου έφερα έναν άνθρωπο». Τότε, προστέθηκε στον ορισμό του ανθρώπου άλλη μία ιδιότητα: «με πλατιά νύχια».
Λέγεται πως ο Διογένης είχε απαρνηθεί κάθε πολυτέλεια και ζούσε μέσα σε ένα πιθάρι, με κουρελιασμένα ρούχα. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να δείξει, ότι οι χαρές της ζωής είναι αυτές που προσφέρει η φύση κι ότι όλες οι άλλες ανάγκες του ανθρώπου είναι τεχνητές.
Διακήρυσσε ότι «η στάση απέναντι στην εξουσία πρέπει να είναι ίδια με τη στάση απέναντι στη φωτιά: να μη στέκεσαι ούτε πολύ κοντά για να μην καείς, ούτε πολύ μακριά για να μην ξεπαγιάσεις»
Έκπληκτοι, οι παρευρισκόμενοι αναρωτήθηκαν αν τον ένοιαζε που θα είχε ένα τόσο άδοξο τέλος. «Καθόλου», τους απάντησε, «Αρκεί να έχω ένα ξύλο για να διώχνω τα θηρία». «Πώς θα τα διώχνεις, αφού θα είσαι νεκρός;» ρώτησαν εκείνοι. «Αν είμαι νεκρός, γιατί να με νοιάζει τι θα συμβεί στο σώμα μου;» ήταν η αποστομωτική απάντηση του φιλοσόφου.
Εξίσου ανατρεπτική ήταν και η απάντηση του στην ερώτηση για την καταγωγή του. «Είμαι πολίτης του κόσμου», είχε πει. Την εποχή που το πιο σημαντικό γνώρισμα του ανθρώπου ήταν η πατρίδα και οι πρόγονοί του, ο Διογένης έλεγε περήφανα ότι δεν ανήκε πουθενά, ότι ήταν ένας «κοσμοπολίτης».
Ο Διογένης στην Κόρινθο
Η ευφυΐα του δούλου εντυπωσίασε τόσο ένα απ’ τους πελάτες, τον Ξενιάδη, που τον αγόρασε αμέσως και τον έκανε δάσκαλο των παιδιών του. Όσο ο Διογένης ήταν στην Κόρινθο, θέλησε να τον γνωρίσει ο Μέγας Αλέξανδρος. Όταν συναντήθηκαν, ο βασιλιάς της Μακεδονίας τον ρώτησε ποια χάρη ήθελε να του κάνει. Ο φιλόσοφος απάντησε: «Αποσκότισόν με».
Ως συνήθως, η απάντηση του Διογένη είχε διττή ερμηνεία. Μπορεί να ζητούσε απ’ τον Αλέξανδρο να τον βγάλει απ’ το σκοτάδι της άγνοιας, αλλά μπορεί να του ζητούσε να κάνει στην άκρη, γιατί του έκρυβε τον ήλιο. Τότε, ο βασιλιάς που αναμφισβήτητα είχε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του έκανε ένα ιδιαίτερα κολακευτικό σχόλιο για τον κυνικό φιλόσοφο λέγοντας, ότι αν δεν ήταν ο Αλέξανδρος, θα ήθελε να ήταν ο Διογένης. Σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο, ο Μέγας Αλέξανδρος και ο φιλόσοφος πέθαναν την ίδια μέρα το 323 π.Χ.
Ο Αλέξανδρος ήταν 33 ετών, ενώ ο Διογένης 90. Διογένης ο Σκύλος Το όνομα των «κυνικών» φιλοσόφων προέρχεται από τη λέξη «κύων», δηλαδή σκύλος. Ο Διογένης θαύμαζε τους σκύλους για την απλότητα τους. Οι σκύλοι δεν είχαν ανάγκη πολυτέλειας, αλλά αρκούνταν με τα λίγα και μπορούσαν να ξεχωρίσουν τους αληθινούς απ’ τους ψεύτικους φίλους. Συνήθιζαν, μάλιστα, να λένε ότι «διαφέρουμε από τους άλλους σκύλους, διότι εμείς δεν δαγκώνουμε τους εχθρούς αλλά τους φίλους, για να τους διορθώσουμε».
Ο Διογένης ο Λαέρτιος, ο ιστορικός του 3ου αιώνα μ.Χ., που έγραψε το «Βίοι Φιλοσόφων», αναφέρει πολλά ανέκδοτα απ’ τη ζωή του Διογένη και παραθέτει λίστα με τα έργα του. Τίποτα, όμως, δεν έχει σωθεί. Οι ιστορίες για τη ζωή του κυνικού φιλοσόφου μπορεί να μην είναι ακριβείς, αλλά σίγουρα περιγράφουν ένα ξεχωριστό και ιδιοφυές μυαλό.
Εκπληκτικός ήταν και ο τρόπος που αντιμετώπισε τη Λαΐδα, την διάσημη πόρνη της Κορίνθου, που προσπάθησε να τον ειρωνευτεί, αλλά τελικά πλάγιασε μαζί του χωρίς να πληρωθεί.
Λαΐδα, η διάσημη πόρνη της Κορίνθου, που περιφρόνησε ο φιλόσοφος Διογένης
Η πιο διάσημη εταίρα της αρχαιότητας, ήταν η Λαΐδα η Κορίνθια. «Όλη η Ελλάδα έλιωνε από πόθο μπροστά στην πόρτα της», έγραφε ο Ρωμαίος ποιητής, Προπέρτιος. Έζησε την περίοδο του Πελοποννησιακού Πολέμου, από το 431 π.Χ. μέχρι το 404 π.χ. Λεγόταν ότι είχε όμορφες ξανθές μπούκλες, λεπτό και καλλίγραμμο σώμα, με δύο στήθη «σαν κυδώνια». Ήταν τόσο περιζήτητη, που τολμούσε να ζητάει υπέρογκα ποσά από τους πελάτες της.
 |
| Λαΐς η Κορίνθια. Πίνακας του Χανς Χόλμπαϊν, 1526.... |
Όταν, όμως, άκουσε το ποσό που θα έπρεπε να καταθέσει, για να απολαύσει μία νύχτα μαζί της, άλλαξε γνώμη και της απάντησε «οὐκ ὠνοῦμαι μυρίων δραχμῶν μεταμέλειαν», δηλαδή «δεν αγοράζω με δέκα χιλιάδες δραχμές κάτι που αργότερα θα μετανιώσω». Δέκα χιλιάδες δραχμές αντιστοιχούσαν σε περίπου 2.000 ευρώ, αν οι υπολογισμοί των ειδικών είναι σωστοί. Λόγω της ακρίβειας και της απληστίας της, συνήθιζαν να την αποκαλούν «Αξίνη».
Φημιζόταν, όχι μόνο για την ομορφιά και τον αισθησιασμό της, αλλά και για τη μόρφωση και την καλαισθησία της. Πολλοί έλεγαν, ότι μπορεί η Αθήνα να είχε για στολίδι τον Παρθενώνα, αλλά στην Κόρινθο μπορούσε κανείς να δει το ανάκτορο και τους κήπους της εταίρας Λαΐδας, που ήταν αξεπέραστου κάλλους. «Στο σκοτάδι, όλες οι γυναίκες σαν τη Λαΐδα είναι» Η Λαϊς είχε ενοχληθεί από την αδιαφορία του κυνικού φιλόσοφου Διογένη. Αν και ανάμεσα στους θαυμαστές της συγκαταλέγονταν μερικά απ’ τα μεγαλύτερα ονόματα της φιλοσοφίας και των τεχνών, ο Διογένης έμενε τελείως ανεπηρέαστος. Τότε, η εταίρα αποφάσισε να τον τιμωρήσει. Τον πλησίασε και του πρόσφερε να περάσει μία νύχτα μαζί της, χωρίς χρέωση. Ο Διογένης συμφώνησε και πήγε να τη βρει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο.
 |
| Διογένης. Έργο του Ζαν-Λεόν Ζερόμ |
Η εταίρα εντυπωσιάστηκε απ’ το πνεύμα του φιλοσόφου και του προσέφερε μία πραγματική νύχτα μαζί της, χωρίς να ζητήσει χρήματα. Άλλωστε, ο Διογένης δεν είχε να της δώσει αυτό που ο ίδιος περιφρονούσε, δηλαδή τάλαντα. Εκείνη την περίοδο, ο πιο «τακτικός» πελάτης της, ήταν ο φιλόσοφος Αρίστιππος, τον οποίον κορόιδευαν οι Κορίνθιοι, επειδή ξόδευε τεράστια ποσά στην κλίνη της. Όταν μαθεύτηκε ότι η Λαΐς προσέφερε δωρεάν το κορμί της στο Διογένη, όλοι στράφηκαν στον Αρίστιππο και ανέμεναν μία έντονη αντίδραση απ’ τον αδικημένο εραστή.
 |
| Ο φιλόσοφος Αρίστιππος |
Ο Αρίστιππος είπε: «Σου φαίνεται περίεργο να ζεις σε ένα σπίτι, που πριν από εσένα, ζούσαν άλλοι; Ή δεν ταξιδεύεις με πλοίο, που ταξίδεψαν κι άλλοι; Φυσικά και όχι. Με τον ίδιο τρόπο, δεν είναι ντροπή να είσαι με μία γυναίκα, που έχει σχέσεις και με άλλους». Άδοξο τέλος, ή αγαπημένη σύζυγος; Ο κωμικός ποιητής Επικράτης παρομοίασε τη Λαΐδα με έναν αετό, που κατασπαράσσει τα πάντα όταν είναι νέος και γερός, ενώ όταν γερνά, δεν μπορεί ούτε καν να τραφεί μόνος του. Ήθελε με αυτό το δεικτικό σχόλιο, να καυτηριάσει τη ζωή της μεγάλης εταίρας, η οποία όταν μεγάλωσε, έγινε μία φτωχή μαστροπός.
Ο θάνατός της προήλθε είτε από πνιγμό, όταν ένα κουκούτσι ελιάς κόλλησε στον λαιμό της, είτε από ανακοπή καρδιάς, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Ως προς το τέλος της, επικρατεί σύγχυση και πολλά σενάρια. Άλλοι λένε, ότι η Λαΐδα έφυγε από την Κόρινθο, παντρεύτηκε τον αγαπημένο της, τον Ιππόστρατο και έζησε μαζί του στη Θεσσαλία, μέχρι το τέλος της ζωής της. Εκεί υπάρχει κι ένα τάφος, που υποθέτουν οι αρχαιολόγοι ότι ανήκει σε μία εταίρα. Άλλοι, όμως, υποστηρίζουν ότι υπήρχαν δύο διαφορετικές εταίρες με το ίδιο όνομα.
 |
| «Αφροδίτη του Ουρμπίνο». Τιτσιάνιο, 1538... |
www.mixanitouxronou.gr
