Το νοτιοανατολικότερο χωριό, με την ακρόπολη του αρχαίου Σαμικού να δεσπόζει απέναντί του. Βρίσκεται ΝΔ των Κρεστένων σε απόσταση 4,5 χλ...
Το νοτιοανατολικότερο χωριό, με την ακρόπολη του αρχαίου Σαμικού να δεσπόζει απέναντί του. Βρίσκεται ΝΔ των Κρεστένων σε απόσταση 4,5 χλμ. Σύμφωνα με αναφορά του οπλαρχηγού Δ. Κανελλόπουλου το σημερινό χωριό Σαμικό πυρπολήθηκε τον Οκτώβριο του 1825 από τους Τουρκοαιγύπτιους του Ιμπραήμ μαζί με τα γύρω χωριά της περιοχής. Πήρε το όνομά του από τη λέξη σάμος που σημαίνει ύψωμα. Η παλαιότερη ονομασία ήταν Τάβλα, από τη λέξη tabla=σανίδα με αρκετό πάχος.
Η Ακρόπολη του Σαμικού 2 χλμ από το χωριό, πάνω στην τελευταία απόληξη του Λαπίθα και σε υψόμετρο 200 μ. Ο Στράβων ετυμολογώντας το τοπωνύμιο Σάμος ερμηνεύει πως Σάμους έλεγαν τα υψώματα και μάλιστα κοντά στη θάλασσα. Ακόμη μας πληροφορεί ότι στην εποχή του το Σαμικό ήταν φρούριο και όχι πόλη αν και παλιά ήταμν πόλις. "Το μεν Σαμικό, έστιν έρυμα, πρότερον δε και πόλις Σάμος προσαγορευόμενη δια το ύψος ίσως".
Ο Παυσανίας στα Ηλειακά του γράφει: "Άμα έρχεται κανείς από την Ηλεία βρίσκει μια χώρα που φθάνει μέχρι τη θάλασσα και λέγεται Σαμικό" και επιστρέφοντας από το Λέπρεο, τη σπουδαιότερη στην εποχή του πόλη στην περιοχή συνεχίζει: "προχωρώντας κανείς στο δρόμο για την Ολυμπία, όχι σε μεγάλη απόσταση από τη διάβαση του Ανιγρου ποταμού, συναντά στα δεξιά του δρόμου, μια ψηλή τοποθεσία πάνω στην οποία είναι η πόλη Σαμία".
Τα τείχη της με περίμετρο περίπου 1600 μ. περικλείουν μια σχεδόν τριγωνική κατηφορική γραμμή. Είναι κτισμένα με τέλειο ισοδομικό σύστημα, από τεράστιους κυβικούς ή πολυγωνικο΄ς τιτανόλιθους. Έχουν πάχος 2 μ. και σε μερικά σημεία διασ΄ψζονται σε ύψος 5 μ.
Εντυπωσιακές οι τρεις μικρές θυρίδες που διασώζονται ακέραιες με τους παραστάτες στο εξωτερικό μέρος τους και τις τρύπες για τις αμπάρες. Η κατασκευή τους ανάγεται από τον 4ο ως τον 5ο π.Χ. αιώνα, ενώ επισκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν σαν ορμητήριο από τον στρατηγό της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Πολυσπέρχοντα, εναντίον των Αρκάδων.
Με τα εκτεταμένα ερείπια της ευρύτερης περιοχής ταυτίζονται η Μυκηναϊκή "Αρήνη", η Μινυακή "Μάκιστος" και φυσικά η "Σαμία" που περιγράφει ο Παυσανίας.
Ήταν πόλη νευραλγικής σημασίας αφού μπορούσε να ελέγχει το μοναδικό πέρασμα κάτω από τον Λαπίθα. Γι αυτό τον λόγο το πέρασμα αυτό ονομάστηκε Κλειδί.
Μέσα στην ακρόπολη διακρίνονται πολλά θεμέλια κτισμάτων όπως ένα κτήριο με ίχνη του επιχρίσματος.