Του δρα Ανδρέα Μήλιου Η σύγχρονη δημοκρατία αποδείχθηκε ανήμπορη να εξαλείψει τα βασικά δομικά προβλήματα που σχετίζονται με τη...
Του δρα Ανδρέα Μήλιου
Η σύγχρονη δημοκρατία αποδείχθηκε ανήμπορη να εξαλείψει τα βασικά δομικά προβλήματα που σχετίζονται με την νομή και διαχείριση της εξουσίας και ανέτοιμη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και πειστικά τις νέες προκλήσεις, που αναδύθηκαν με την ανατολή της νέας χιλιετίας.
Η εξουσία κατέληξε να χρησιμοποιείται ως όργανο κυριαρχίας και επιβολής από ισχυρές πολιτικοοικονομικές ελίτ, χωρίς να διαχέεται στα πραγματικά υποκείμενα του πολιτεύματος, τους απλούς πολίτες, ο θεσμός της αντιπροσώπευσης έχει αποκτήσει επαγγελματικά χαρακτηριστικά και οι κρατικοί θεσμοί έχουν εργαλειοποιηθεί, με τρόπο που να υπηρετούν τα συμφέροντα μιας μικρής άρχουσας μειοψηφίας. Πελατειασμός, ευνοιοκρατία, αναξιοκρατία, νεποτισμός και κυνική κομματοκρατία σφίγγουν συνεχώς τη θηλιά στο λαιμό της Δημοκρατίας, στερώντας της το αναγκαίο οξυγόνο.
Παράγωγο όλων αυτών είναι η επικράτηση ενός διάχυτου αισθήματος διαίρεσης της κοινωνίας σε προνομιούχους και μη προνομιούχους (εμείς και αυτοί), το οποίο πυροδοτεί την αμφισβήτηση του θεσμικού και αξιακού υπόβαθρου του δημοκρατικού πολιτεύματος, με αποτέλεσμα εθνολαϊκισμός, εθνική περιχαράκωση, ρατσισμός και ιδιοτελής ατομικισμός να βρίσκουν συνεχώς καρποφόρο έδαφος και να ωθούν τους πολίτες να ψηφίζουν αντισυστημικά, στοχεύοντας στην τιμωρία του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου και όχι δημιουργικά και ιδεολογικά.
Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς ήταν να αναρριχηθούν, τα τελευταία χρόνια, στην εξουσία των περισσότερων ευρωπαϊκών και αναπτυγμένων χωρών, μέτριοι, γραφικοί ναρκισσιστές, εγωπαθείς αλαζόνες, πρώην πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, διπολικοί μικρονοϊκοί μεγιστάνες, μεγαλομανείς νεοσουλτάνοι, ακροδεξιοί εθνολαϊκιστές και άτομα που εκτράφηκαν σε ιπποφορβεία πολυεθνικών. Όλοι τους ανήλθαν στην εξουσία χρησιμοποιώντας μια επιτηδευμένη εθνολαϊκιστική ρητορική που χαϊδεύει τα υποσβόσκοντα στο υποσυνείδητο των λαών αρνητικά στοιχεία του θυμικού και του εθνικισμού, υποσχόμενοι περασμένα μεγαλεία.
Είναι σχεδόν απολύτως βέβαιο ότι στο αμέσως προσεχές μέλλον όλοι αυτοί θα προκαλέσουν μη αναστρέψιμα ρήγματα στον φέροντα οργανισμό του καλύτερου πολιτεύματος. Χωρίς να αποκλείεται και η πρόκληση ανήκεστης βλάβης σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αρκεί μια σύρραξη μεταξύ Β. Κορέας και Η.Π.Α. Άλλωστε, για την ολική καταστροφή της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής φρόντισε ο προηγούμενος δημοκρατικός! Πλανητάρχης. Η δημοκρατία δεν φοβάται τους εχθρούς της. Τους δίνει χώρο και λόγο. Γι΄αυτό και είναι το πιο τρωτό και ευάλωτο πολίτευμα. Γι’ αυτό και έχει ανάγκη την υποστήριξη των πολιτών της.
Η ανάγκη αλλαγής ρότας για να βγει η δημοκρατία από τον αναπνευστήρα είναι εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό. Οι λύσεις βρίσκονται στην αρχετυπική μήτρα της άμεσης αθηναϊκής δημοκρατίας, στην οποία η σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία πρέπει να ενσκύψει με προσοχή, για να αντλήσει διδάγματα για την υιοθέτηση κομβικών θεσμικών αλλαγών.
Τέτοιες θεσμικές μεταρρυθμίσεις είναι η αποσύνδεση της πολιτικής από τον επαγγελματισμό και η μετεξέλιξή της σε λειτούργημα προσφοράς στην πατρίδα, η αποκατάσταση της κοινωνικής συνοχής και η προαγωγή της κοινωνικής αλληλεγγύης, η διασφάλιση της ισονομίας, ισοπολιτείας και αξιοκρατίας, η διεύρυνση της συμμετοχικής βάσης των πολιτών στη διαμόρφωση της πολιτικής βούλησης μέσω της κοινωνίας των πολιτών, η ενίσχυση του ρόλου των πολιτών στην νομοθετική διαδικασία με τη δημιουργία νέων θεσμών, η πραγματική διάκριση των εξουσιών με τη θέσπιση ορίων στην Κυβερνητική Εξουσία, η οποία κρατά υποταγμένες στις βουλές της τις άλλες δύο, τη Δικαστική και τη Νομοθετική, ο εκδημοκρατισμός των κομμάτων και η αυτονομία και αυτοτέλεια των οργανισμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Χωρίς αυτές τις ρηξικέλευθες αλλά απελπιστικά αναγκαίες πολιτειακές τομές, είναι αβέβαιο αν, στον αναπτυγμένο κόσμο, μέχρι τα μέσα του αιώνα, συνεχίσουμε να ζούμε ελεύθεροι και ίσοι και να απολαμβάνουμε τα ελέη του καλύτερου πολιτεύματος.
* Ο κ. Ανδρέας Μήλιος είναι διδάκτορας του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης, συγγραφέας του βιβλίου "Αρχαία και σύγχρονη δημοκρατία-Διδάγματα από την αρχαία" που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Α. Σταμούλης.
www.capital.gr
