Του Θάνου Μπακέλλα Φαρμακοποιός-Πιστοποιημένος εκπαιδευτής Α Βοηθειών του Ευρωπαικού Συμβουλίου Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης (...
Φαρμακοποιός-Πιστοποιημένος εκπαιδευτής Α Βοηθειών του Ευρωπαικού Συμβουλίου Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης ( Ε.R.C )
Είναι η πιο «διάσημη» από όλο το φάσμα των διατροφικών διαταραχών. Το 4% του πληθυσμού έχει εμφανίσει νευρική ανορεξία τουλάχιστον μια φορά κατά τη διάρκεια της ζωής του. Όταν η ανορεξία έρχεται στη ζωή του ασθενή εξυπηρετεί ένα βασικό στόχο, τη διαχείριση των δύσκολων συναισθημάτων όπως άγχος, πόνος, θυμός, απογοήτευση, πικρία κ.τ.λ.
Δηλαδή, ο περιορισμός της τροφής αποσκοπεί στην επίλυση κάποιων προβλημάτων, μόνο που στην πορεία δημιουργεί περισσότερα. Αρχικά, η ανορεξία λειτουργεί ως ασπίδα και φίλτρο όλο αυτών των οδυνηρών συναισθημάτων ή και εμπειριών. Αυτό είναι το αρχικό κίνητρο και αποτέλεσμα του υποσιτισμού αφού τα «παγώνει» όλα με ένα «μαγικό» τρόπο.
Η τροφή καταλήγει να γίνει απειλητική καθώς κάθε φόρα που το άτομο πρέπει να φάει κάτι, το οποίο θεωρείται παχυντικό, ο «θόρυβος» που προέρχεται από τον καταιγισμό των απαξιωτικών σκέψεων είναι τόσο έντονος που σταματά μόνο όταν υπάρξει αποχή από την τροφή. Φανταστείτε πως και μόνο στη θέα της, οι ασθενείς μπαίνουν σε πανικό ακριβώς όπως κάποιος δέχεται επίθεση από φίδι. Κατά συνέπεια όσο περισσότερο η/ο ασθενής αποφεύγει την τροφή ή κινείται στην σφαίρα των «ασφαλών τροφών», τόσο βιώνει λιγότερο άγχος και μεγαλύτερη ηρεμία.
Αν παρεμπιπτόντως ενδώσει και καταναλώσει κάτι «απαγορευμένο», τότε η σκέψη που πυροδοτείται είναι ότι η τροφή προκαλεί «αιφνίδια πάχυνση», η οποία συνοδεύεται από συναισθήματα ενοχής, αηδίας, απελπισίας και προσωπικής αποτυχίας. Κατά συνέπεια μέσα στο πλαίσιο της αποφυγής ή της κάθαρσης από την τροφή, η ασθένεια εξελίσσεται βάζοντας τον ασθενή σε καταστροφικές συμπεριφορές που είναι άκρως εθιστικές βιολογικά άλλα ταυτόχρονα έρχονται να βελτιώσουν τη διάθεσή του.
Με απλά λόγια πολλές συμπεριφορές της ανορεξίας συνδέονται με την απελευθέρωση των ενδορφινών και το σύστημα επιβράβευσης του εγκέφαλου. Για παράδειγμα, η υπεράσκηση είναι καταστροφική για έναν οργανισμό υποσιτισμένο, παρ’ όλα αυτά το σώμα εκκρίνει ενδορφίνες και ντοπαμίνη γι’ αυτό το λόγο ο ασθενής αδυνατεί να σταματήσει να ασκείται υπερβολικά. Όμως η μετεξέλιξη της νόσου επηρεάζει την βιολογία του εγκέφαλου με καταστροφικές συνέπειες για τον ασθενή, καθώς αυτός αδυνατεί να αξιολογήσει επαρκώς την ζωή του.
Το πόσο καταδυναστεύει η διατροφική διαταραχή τον ασθενή είναι ανείπωτο, αφού ζει σε μια καθημερνή κόλαση. Αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση σωματικών και ψυχολογικών επιπλοκών είναι η χρονιότητα (άνω των 5 ετών θεωρείται η ασθένεια χρόνια). Η διάρκεια της νόσου καθορίζει καταλυτικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής τους καθιστώντας τους (κυρίως στην περίπτωση της ανορεξίας ) ανήμπορους να ζήσουν με επάρκεια και αυτάρκεια.
ΣΕ ΠΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ;
Οι διατροφικές διαταραχές χτυπούν αδιακρίτως κοινωνικής τάξης, φύλου και εθνικότητας. Το 70-80% των ασθενών είναι γυναίκες καθώς είναι πιο ευάλωτες στο ν’ αναπτύξουν ανορεξία, εξαιτίας την έντονης δυσαρέσκειας γύρω από την εικόνα σώματος.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Τα κριτήρια διάγνωσης είναι προκαθορισμένα, λαμβάνοντας πάντα υπόψη και τις άτυπες μορφές της ανορεξίας με βάση το αναθεωρημένο DSM 5.Τα παρακάτω 3 κριτήρια είναι βασικά για την διάγνωση της νόσου:
• Περιορισμός της πρόσληψης τροφής που οδηγεί σε απώλεια βάρους ή αδυναμία αύξησης βάρους με αποτέλεσμα ο ασθενής να παραμένει σε χαμηλό βάρος με βάση την ηλικία, το φύλο και το ύψος του.
• Έντονος φόβος να μην παχύνει ή να αυξήσει το βάρος του.
• Έχει μια διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού του και της κατάστασής του. Παραδείγματος χάρη μπορεί το άτομο να θεωρεί ότι είναι υπέρβαρο, ενώ στην πραγματικότητα είναι λιποβαρές ή να πιστεύει ότι θα κερδίσει βάρος από την κατανάλωση ενός γεύματος. Ένα άτομο με ανορεξία μπορεί να δικαιολογεί ή να αρνείται συστηματικά ότι έχει χαμηλό σωματικό βάρος.
Αυτές οι σκέψεις είναι γνωστές στους ειδικούς των διατροφικών διαταραχών ως «στρεβλώσεις».
Περιοριστικός Τύπος: Πρόκειται για την τυπική με τη στερεοτυπική έννοια του όρου της νευρικής ανορεξίας. Το άτομο απέχει τακτικά από την πρόσληψη τροφής ή επιλέγει χαμηλής ενέργειας τροφή.
Βουλιμικός Τύπος: Το άτομο χάνει τον έλεγχο της τροφής, κάνοντας βουλιμικά επεισόδια τα οποία συνοδεύονται από εκκαθαριστικές συμπεριφορές, όπως πρόκληση εμετού ή χρήση καθαρτικών ή διουρητικών.
