-->

Κάστρα της Ελλάδας

Τα πέτρινα κάστρα ξυπνούν στη μνήμη μας μακρινές εποχές με βασιλιάδες και βασίλισσες, με πρίγκιπες και πριγκιπέσες, με άρχοντες και α...


Τα πέτρινα κάστρα ξυπνούν στη μνήμη μας μακρινές εποχές με βασιλιάδες και βασίλισσες, με πρίγκιπες και πριγκιπέσες, με άρχοντες και αρχόντισσες, με εμπόρους και ληστές, με τεχνίτες και καλλιτέχνες, με πειρατές και κατακτητές, με ήρωες και πορθητές, με προδότες και υπερασπιστές, με άρπαγες και εραστές. Ξεθωριασμένες, παραμυθένιες και απόμακρες μαγικές, αλλά και γοητευτικές, φαντάζουν σήμερα οι ιστορίες των πέτρινων κάστρων, που ταλαιπωρημένες από τη φθορά του χρόνου, αναπαύονται πια σ' απομεινάρια κατερειπωμένα.

Οτι απέμεινε πια από τα ισχυρά, παχιά, ψηλά και μυώδη πέτρινα σώματα των κάστρων, θυμίζει άλλους ανθρώπους, άλλες εποχές, άλλους τρόπους ζωής και άλλους πολιτισμούς. Ναι, σ' αυτά τα άλλοτε όμορφα κτισμένα λιθάρια, που τώρα είναι ένα με το έδαφος και που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλυμμένα από μια βλάστηση που ύπουλα αναρριχάται, δεν... κατοικούν -καθώς φαίνεται- θερινές αναπολήσεις, ούτε ονειροπολήσεις και επιστημονικές παραισθήσεις, αλλά παρελθούσες πραγματικότητες. Ιστορίες, με άλλα λόγια, που ακούγονται μέρα και νύχτα, απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας.


Φαίνεται, ότι η Θεία Δίκη, επιθυμώντας τη διακοπή της σιωπής των πέτρινων κάστρων, έδωσε μιλιά στις πέτρες. Μάλιστα, ακριβώς, όπως στα παλιά καλά παραμύθια. Ετσι, οι πέτρες σήμερα ανάλογα με την προέλευσή τους, το είδος τους, το μέγεθός τους, την υφή τους, τη δόμησή τους ή την εργασία τους... γλυκομιλούν και αποκαλύπτουν καλά κρυμμένα μυστικά του κάστρου. Λέγουν -μεταξύ των άλλων- πως τα πέτρινα κάστρα δεν είναι παρά λογιών λογιών πέτρες, μεγάλες και μικρές, πελεκητές και αργές, λείες και άγριες, ογκώδεις και βαριές, παραλληλόγραμμες και πολυγωνικές, που απλά βρίσκονται εκεί μόνο για να υπηρετήσουν τη δομική και αρχιτεκτονική τέχνη.

Καλά, είναι δυνατόν επί των ημερών μας, οι πέτρες των κάστρων να μιλούν; Μ, ασφαλώς! Τις ζωντανεύουν τα χέρια του μάστορα πελεκάνου -όπως έλεγαν τον τεχνίτη που δουλεύει, πελεκάει τις πέτρες. Τους δίνει λαλιά η αρχιτεκτονική. Ναι, αυτή η επιστήμη, που προεκτείνει και παράλληλα οργανώνει τον γεωγραφικό χώρο. Που μετατρέπει την αδράνεια σε κίνηση, που κάνει την ύλη να μιλά στα μάτια και την ψυχή του ανθρώπου. Εδώ η οχυρωματική και αμυντική αρχιτεκτονική τέχνη, που διατηρεί τον αρχικό προορισμό της, χωρίς να εγκαταλείπει καθόλου τις αισθητικές αναζητήσεις της, απαντά με εντυπωσιακά αποτελέσματα στις επιταγές του "εδραίου" ανθρώπου για ασφάλεια και άμυνα.

Σίγουρα, όπως κάθε ανθρώπινη δημιουργία, έτσι και οι οχυρώσεις γενικά και τα πέτρινα κάστρα έχουν την υλική και μη υλική υπόστασή τους. Από την άποψη αυτή, οι άπειροι οχυρωμένοι οικισμοί, οι αμέτρητες τειχισμένες ακροπόλεις και πόλεις, τα πολυάριθμα απλά κάστρα, οι ακαταμέτρητες καστροπολιτείες και τα αναρίθμητα καστρόσπιτα ασφαλώς και είναι πέτρινα κελύφη, μα και ταυτόχρονα ιδέες και έννοιες πολιτισμών, που διαδέχθηκε ο ένας τον άλλο στην πάροδο του χρόνου.


Η δυνατότητα της άμυνας, η ασφάλεια της φρούρησης, η βιαιότητα της σύγκρουσης, το αίμα του πολεμιστή, ο θάνατος του ήρωα, η γαλήνη της ειρήνης, η δύναμη της εξουσίας, η ευρωστία της οικονομίας, η ομορφιά του τοπίου, η ξηρότητα του κλίματος, η μακρινή θέα, η υπεροψία του ύψους κ.λπ., δεν είναι παρά μερικές μόνο από τις ιδέες και έννοιες, που εμπεριέχονται στις οχυρώσεις του ανθρώπου. Και δεν θα ήταν αθεράπευτος ενθουσιασμός, αν λέγαμε, ότι πέρα από τα πέτρινα κάστρα και γενικά τις πέτρινες οχυρώσεις του ανθρώπου, κανένα άλλο αρχιτεκτονικό ή τεχνικό έργο του δεν εμπεριέχει τόσες πολλές και ποικίλες ιδέες και έννοιες, που συνάμα είναι τόσο αντιφατικές μεταξύ τους.

Τα βήματα του σύγχρονου Ελληνα, απαντούν Ρωμαίους, Γότθους, Σλάβους, Νορμανδούς, Ενετούς, Φράγκους, Οθωμανούς και άλλους, που κατά περιόδους πέρασαν ή εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Κάθε κατακτητής, θέλοντας να διατηρήσει όσο γίνεται περισσότερο την κυριαρχία του, οχύρωσε με διαφορετικό τρόπο τις εδαφικές κτήσεις του. Βέβαια, διαφορετικός τρόπος σημαίνει άλλη τεχνική κι άλλη αισθητική Ετσι, οι διαφορές ανάμεσα σε οχυρώσεις Ελλήνων και κατακτητών είναι διακριτές, τόσο σε τεχνικό όσο και σε αισθητικό επίπεδο. Μάλιστα, η σύγκριση των οχυρωματικών έργων δεν αναδεικνύει μόωο τις τεχνικές και αισθητικές διαφορές τους, αλλά και υποδεικνύει για κάθε περίπτωση την εποχή κατασκευής τους. Σίγουρα, κατηγορίες οχυρώσεων ανάλογα με την εποχή κατασκευής τους μπορεί κανείς να βρει ή να δημιουργήσει πάρα πολλές.

Μολοταύτα, ένας στοιχειώδης διαχωρισμός ανάμεσα στις οχυρώσεις των αρχαίων Ελλήνων και τις αντίστοιχες των κατακτητών είναι αναγκαίος και απαραίτητος, απλά και μόνο, γιατί συμβάλλει στην κατανόηση του αντίστοιχου τρόπου ζωής και πολιτισμού. Θα ξεχωρίζαμε, λοιπόν, γι' αυτόν τον σκοπό, αρχαίες ελληνικές ακροπόλεις, όπως οι Μυκήνες, που ήταν η κατοικία της βασιλικής οικογένειας και ταυτόχρονα το διοικητικό, οικονομικό, θρησκευτικό, πολιτικό και πολιτισμικό κέντρο. Οι από τη φύση τους οχυρές τοποθεσίες, η μοίρα το θέλει και η ιστορία το λέει, ότι ελκύουν τους οικιστές, αλλά και μαγεύουν τους κατακτητές. Κατά παράξενο τρόπο, μια παραμυθολόγια ψυχολογία γεννιέται και αναπτύσσεται γύρω από τους οχυρωμένους οικισμούς, τις τειχισμένες πόλεις ή ακροπόλεις, καθώς και τα οχυρωμένα θρησκευτικά ιερά. Μάλιστα, μερικοί υποστηρίζουν ότι τα πέτρινα κάστρα κρύβουν θησαυρούς. Κατά μία άποψη, οι καλά οχυρωμένες πόλεις αποκτούν μια περίεργη φήμη. Κατά μία άλλη όμως, παρόμοιες πόλεις γίνονται άπαρτα κάστρα, που προκαλούν και συνάμα προσκαλούν τους επιδρομείς.


Οι πόλεις-κάστρα δεν είναι παρά το έπαθλο του πορθητή, που όλα τα μέσα και οι τεχνικές επιτρέπονται για την απόκτησή του. Περίεργες τεχνικές στ' αλήθεια, όπως αυτή, που εφαρμόστηκε στην αρχαία Αμβρακία, δηλαδή οι μεν πολιορκητές α υποσκάπτουν τα τείχη, οι δε πολιορκούμενοι να ρίχνουν σακιά με χώμα στα σκάμματά τους. Οπως λέγεται, οι βυζαντινοί αυτοκράτορες ίδρυαν μονές, γύρω από τις οποίες συγκέντρωναν τους διάσπαρτους στον γεωγραφικό χώρο πληθυσμούς. Επίσης, επέλεγαν από τη φύση τους οχυρές τοποθεσίες, συνήθως βραχώδεις λόφους, που τους οχύρωναν πολύ καλά. Τα βυζαντινά τείχη ήταν χτισμένα με πέτρες και πλίθους, ακολουθούσαν τις κλίσεις του εδάφους και σχημάτιζαν κυκλικούς και ορθογώνιους πύργους.

Χωρίς καμιά αμφιβολία, τα τείχη της Πόλης είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα βυζαντινής οχυρωματικής και αμυντικής αρχιτεκτονικής τέχνης. Αλλά τα πέτρινα κάστρα -κι αυτό φαίνεται από πάρα πολλές περιπτώσεις- δεν είναι παρά οι ίδιες οι πέτρες, κτισμένες ξανά και ξανά. Οχι φυσικά από τους κατοίκους τους, αλλά από τους κατακτητές. Μια πρακτική που, μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης, ακολουθείται στην Ελλάδα από τους Φράγκους, τους Ενετούς, τους Οθωμανούς και άλλους κατακτητές. Πολλά τέτοια ανακατασκευασμένα κάστρα, για παράδειγμα, από την περίοδο της Φραγκοκρατίας, διασώζονται στην Πελοπόννησο γενικότερα, και ειδικότερα στο Μυστρά και τη Μάνη.

Χωρίς περιστροφές, τα πέτρινα κάστρα, γκρεμισμένα, χορταριασμένα, αναστηλωμένα, κατερειπωμένα ή και κατοικημένα, διεγείρουν όλες τις αισθήσεις του ανθρώπου. Αν το κάστρο είναι στη θάλασσα, ο επισκέπτης του έχει, για παράδειγμα, τη γεύση της αλμύρας, το άκουσμα του αέρα, την όσφρηση της υγρασίας, την αφή της ζέστης και τη θέα του τοπίου. Και βέβαια, όταν όλες μαζί οι αισθήσεις του ανθρώπου είναι την ίδια στιγμή σε εγρήγορση, τότε η καρδιά του χτυπά πολύ γρήγορα και δυνατά. Τότε η καρδιά του γίνεται πνεύμα, ψυχή ή πεταλούδα και ταξιδεύει στον χώρο και τον χρόνο. Πόλεις-κάστρα, όπως η Κέρκυρα, τα Ιωάννινα, η Ρόδος, η Μονεμβασιά κι άλλες ανά την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα προσφέρονται για ταξίδια στην πλούσια ιστορία τους και παράλληλα προσφέρουν στους κατοίκους και τους επισκέπτες τους εμπειρίες μοναδικές και σπάνια βιώματα.


Ταξίδια, εμπειρίες και βιώματα, όπως τα παραπάνω, δεν χρειάζονται τη μηχανή του χρόνου. Ιδού τα Γιάννινα, μια πόλη-κάστρο της Ελλάδας, κατοικημένη εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τα τείχη της, κτισμένα και ξανά κτισμένα, σχηματίζουν τοξωτές στοές, που επιτρέπουν να περάσουν άλογα και κανόνια. Τα οχύρωσε ο Ιουστινιανός, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Τα ξαναοχύρωσε με πύργο κυκλικό στην εσωτερική ακρόπολή τους και δύο εξωτερικές τάφρους ο Βοεμούνδος ο Νορμανδός της 4ης Σταυροφορίας. Και τα ξαναοχύρωσε, μόλις το 1808, χρησιμοποιώντας τις ίδιες πέτρες και αρχιτέκτονες Γάλλους και Ιταλούς, ο Αλής ο Τεπελενλής, ο τελευταίος της προεπαναστατικής περιόδου.

Τελειώνοντας την αναφορά μας στα πέτρινα κάστρα, θα ήταν παράλειψη από μέρους μας, να μην αναφερθούμε στην Αθήνα, την πρωτεύουσα της Ελλάδας, τόσο γιατί διέθετε τα Μακρά Τείχη, τα οποία κατεδάφιζε -όταν χρειαζόταν- για να περάσουν οι Ολυμπιονίκες της, όσο και γιατί κατείχε και τα Ξύλινα Τείχη, τα οποία ύψωνε -όταν χρειαζόταν- για να αποκρούσει τους εχθρούς της. Υπερβολές, θα μου πείτε, ιστορίες Ελλήνων!
Μα, τότε τι να πούμε για τη λογοτεχνία, η οποία κατεδαφίζει πχ. τα κάστρα της καρδιάς ή τα κάστρα της γνώμης. Μάλλον, τίποτε, απλά να γευθούμε με όλες μας τις αισθήσεις τα πέτρινα κάστρα της Ελλάδας.

Μιχάλης Η. Αράπογλου

"Οι θησαυροί της Ελλάδας: Κάστρα"

COMMENTS

https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEiz6rV3JL2_MbZ9JedxVL8BB_0WG-37UT64zaQVv7ycuRLmw9jyOkuqg16xgJQv9YwpS9ZeXd4ZDs-ZA4iNqjGdfpQCRx6e5AWXLwF4EZyL-ECWQV1WBdyoNUUzEyenZ5OTU34dN0n514uJT3gx7M4VEyW4YneeOYzfs-FHxV4xzOH9cQ-mCQ0MmqD-=s929
Όνομα

Αγροτικά Αθλητισμός Ανδραβίδα-Κυλλήνη Ανδρίτσαινα-Κρέστενα Αρθρο Αρχαία Ολυμπία Αστυνομία ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ/ΜΟΤΟ βιβλία/περιοδικά ΓΥΝΑΙΚΑ/ΑΝΔΡΑΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ ΔΥΤΙΚΟΡΑΜΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Ζαχάρω ΖΥΜΑΡΙΚΑ Ηλιδα Θρησκεία ΙΑΤΡΙΚΑ ΑΡΘΡΑ Ιστορία ΚΟΣΜΟΣ ΚΡΕΑΣ Κύπρος ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΜΟΔΑ-ΟΜΟΡΦΙΑ Ν.ΗΛΕΙΑΣ Ξέρετε ότι... ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΡΕΚΤΙΚΑ Π.Ε ΗΛΕΙΑΣ Παρουσίαση ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πηνειός Πολιτική ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Προορισμοί Πρόσωπα Πύργος Ρεπορτάζ Συνέντευξη Σχόλιο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υγεία Φιλοσοφία & Φιλόσοφοι Φωτογραφία ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Break News Crime stories EDITORIAL LIFESTYLE VIDEO
false
ltr
item
"Ενδείξεις-Αποδείξεις" : Κάστρα της Ελλάδας
Κάστρα της Ελλάδας
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1g_L1fEQuwhPZLM9NtAz05-SWZ0_CfajnMdlHYocw6mSLlELBoN-32Betftd501UXklUj36m7MM0a1C-JL6SpPEYGL36Ej_TjnF3h38g-sCMGV0BcljMa5ahxOf1WWLCvgkHOPtbdN3c/s640/sea-4450063_960_720.jpg
https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1g_L1fEQuwhPZLM9NtAz05-SWZ0_CfajnMdlHYocw6mSLlELBoN-32Betftd501UXklUj36m7MM0a1C-JL6SpPEYGL36Ej_TjnF3h38g-sCMGV0BcljMa5ahxOf1WWLCvgkHOPtbdN3c/s72-c/sea-4450063_960_720.jpg
"Ενδείξεις-Αποδείξεις"
http://www.newsgf.net/2020/09/blog-post_52.html
http://www.newsgf.net/
http://www.newsgf.net/
http://www.newsgf.net/2020/09/blog-post_52.html
true
534586854069144982
UTF-8
Not found any posts VIEW ALL Readmore Reply Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS View All Πριν φύγετε, διαβάστε επίσης... LABEL ARCHIVE SEARCH ALL POSTS Not found any post match with your request Back Home Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec just now 1 minute ago $$1$$ minutes ago 1 hour ago $$1$$ hours ago Yesterday $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS CONTENT IS PREMIUM Please share to unlock Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy