Μία ιστορία λέει ότι ένας καραβομαραγκός στη Σύρο, όταν κατευόδωσε το τελευταίο σκαρί που θα έβγαινε από τα χέρια του στη θάλασσα, έβαλ...
Μία ιστορία λέει ότι ένας καραβομαραγκός στη Σύρο, όταν κατευόδωσε το τελευταίο σκαρί που θα έβγαινε από τα χέρια του στη θάλασσα, έβαλε τα κλάματα. Τρόμαξαν να τον συνεφέρουν τα μαστόρια του. Κι όταν με τα πολλά τον ρώτησαν τι του συνέβη, τους είπε: "Είναι βλαστήμια στο Θεό, ένας που θα πεθάνει να φτιάχνει κάτι αθάνατο..."
Το γεγονός ότι έχουν διασωθεί ξύλινα σκαριά χιλιετιών κάτω από διαφορετικές συνθήκες σε όλο τον κόσμο, ενισχύει αυτόν τον ισχυρισμό. Ομως, για να ζήσει ένα σκαρί για πάντα, χρειαζόταν περιοδική, σχολαστική αναμέτρηση, χρόνο και, κυρίως, πρώτης ποιότητας υλικά.
Ακόμα και σήμερα, οι καραβομαραγκοί λένε ότι το ξύλο, αν το συντηρήσεις σωστά, αν το προσέξεις, δεν έχει ημερομηνία λήξης. Τα σαμιώτικα πεύκα, με τις χοντρές διακλαδώσεις τους και το άσηπτο ξύλο τους το ποτισμένο με ρετσίνι, ανθεκτικό και υπάκουο στις απαιτήσεις του τεχνίτη, ήταν περιζήτητα και κάποτε τροφοδοτούσαν σχεδόν όλα τα ναυπηγεία της Ελλάδας. Ομως ακόμα και τα πιο καλοφτιαγμέα σκαριά ήθελαν φροντίδα.
Ο χρόνος τα πλήγωνε με δύο τρόπους: τη σκουριά και τους μύκητες της θάλασσας. Η σκουριά, η οξείδωση του σιδήρου που αρχίζει από την πρώτη κιόλας στιγμή που το σίδερο έρχεται σε επαφή με το νερό, έλιωνε σιγά σιγά τα καρδιά και όλα τα μεταλλικά μέρη του σκάφους. Και οι μύκητες, που αναπτύσσονται με το νερό και τον αέρα, διαβρώνανε τα ξύλα και τα σάπιζαν.
Οι Ελληνες ξυλοναυπηγοί πίστευαν ότι οι σημαντικότεροι παράγοντες που συντελούσαν στην αποφυγή της διάβρωσης του ξύλου ήταν τρεις:
Η ξήρανση της ξυλείας. Εκτός από την ποιότητα και τη σωστή κατεύθυνση των "νερών" [των ινών του ξύλου ανάλογα με τον προορισμό του], η ξυλεία για το πέτσωμα έπρεπε να ξηρανθεί τουλάχιστον έναν χρόνο προτού φτάσει στο καρνάγιο. Τα ξύλα του σκελετού δεν ήταν ανάγκη να είναι τόσο ξερά, γιατί κατά τη διάρκεια της κατασκευής που μπορούσε να κρατήσει και δύο χρόνια, ήταν εκτεθειμένα στον ήλιο και εξασφαλιζόταν έτσι η αποξήρανσή τους.
Η περιεκτικότητα σε ρετσίνι. Οι περισσότεροι καραβομαραγκοί πίστευαν ότι όσο περισσότερο ρετσίνι περιείχε το ξύλο που χρησιμοποιούν τόσο πιο ανθεκτικό στη στρέβλωση και τη θραύση ήταν.
Το βάψιμο των ξύλων με μίνιο. Ολα τα ξύλα, κυρίως όμως τα ξύλα του σκελετού, βάφονταν -αφού πρώτα η ξήρανσή τους κρινόταν ικανοποιητική- με δυο ή τρία στρώματα μίνιο που δημιουργεί ένα προστατευτικό στρώμα κατά τς διάβρωσης.
[Εκδοση "Καίκια-Ταρσανάδες"]