Μέσω του προγράμματος «Ψαρεύοντας απορρίμματα» επαγγελματίες αλιείς συλλέγουν και καταγράφουν τα σκουπίδια στον βυθό της θάλασσας-Η ρύπα...
Χταπόδια που μετέτρεψαν πλαστικά μπουκάλια και μπιτόνια σε σπίτι, καβούρια μέσα σε κουβάδες, σωλήνες και κατσαρόλες, δεκάδες είδη ψαριών ανάμεσα σε συρματοπλέγματα, σακούλες μέχρι και... λαμπατέρ. Αυτά, μεταξύ άλλων, αποτελούν μερικές από τις... ψαριές αλιέων που δραστηριοποιούνται στα νερά του βορείου Αιγαίου και συγκεκριμένα στον Θερμαϊκό Κόλπο, το Θρακικό Πέλαγος, τον Βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο και τον Δίαυλο Τρικερίου με μηχανότρατες.
Μέσα σε οκτώ μόλις μήνες, από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2019 και από τον Ιανουάριο μέχρι τον Μάιο του 2020, ψαράδες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Fishing for Litter-Ψαρεύοντας απορρίμματα» του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, το οποίο υλοποιεί η περιβαλλοντική οργάνωση iSea, συνέλεξαν με τα δίχτυα τους περισσότερους από 12,2 τόνους θαλάσσιων απορριμμάτων από τον βυθό της θάλασσας.
«Ούτως ή άλλως οι αλιείς μάζευαν τα απορρίμματα που ψάρευαν και τα πετούσαν στα σκουπίδια όταν έβγαιναν στην ακτή, μιας και, αν τα ξαναπετούσαν στη θάλασσα, θα τα έβρισκαν πάλι μπροστά τους την επόμενη φορά που θα πήγαιναν για ψάρεμα» αναφέρει στη Voria.gr η υπεύθυνη του προγράμματος για την iSea, Ρωξάνη Ναασάν Άγα – Σπυριδοπούλου και εξηγεί: «Πλέον, με τη βοήθειά τους, μπορούμε να καταγράψουμε το είδος αλλά και την ποσότητα των απορριμμάτων που υπάρχουν σε βάθη της θάλασσας που δεν μπορούν να προσεγγίσουν δύτες, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη διαμόρφωση μίας ευρύτερης εικόνας για τη θαλάσσια ρύπανση στη χώρα».
Η θαλάσσια ρύπανση σε νούμερα
Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε η iSea με την πολύτιμη βοήθεια των ψαράδων, κατά τις δύο χρονικές περιόδους που έτρεξε το πρόγραμμα, στον Θερμαϊκό Κόλπο συνελέχθησαν πάνω από 1,8 τόνοι απορριμμάτων, εκ των οποίων άνω του 55% ήταν πλαστικά. Στο Θρακικό πέλαγος, από τον κόλπο της Καβάλας μέχρι και τις εκβολές του Έβρου, συνελέχθησαν 7,2 τόνοι, με τα πλαστικά να καταλαμβάνουν και εδώ την πρώτη θέση.
Στον βόρειο Ευβοϊκό Κόλπο και τον Δίαυλο Τρικερίου, ο αριθμός των απορριμμάτων την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου ξεπερνά τους 3,2 τόνους αποτελώντας έτσι την πλέον ρυπασμένη περιοχή σε σχέση με τις υπόλοιπες. Το 84% εξ αυτών ήταν και πάλι πλαστικά.
Από την καταγραφή που πραγματοποίησαν οι αλιείς προκύπτει πως το πιο συχνό απόρριμμα που εντοπίζεται στη θάλασσα είναι οι πλαστικές σακούλες, που ξεπέρασαν τις 3.000, ενώ ακολουθούν τα πλαστικά μπουκάλια με περισσότερα από 1.800 τεμάχια. Τη θλιβερή πεντάδα συμπληρώνουν απορρίμματα από σκληρό πλαστικό (μπιτόνια, πλαστικές καρέκλες, κομμάτια σωλήνων κ.α.) με περισσότερα από 1.400 τεμάχια, σχοινάκια συγκεκριμένου τύπου που χρησιμοποιούνται από τα γρι γρι και ανέρχονται σε περισσότερα από 1.200 τεμάχια και κουτάκια αλουμινίου με περισσότερα από 800 τεμάχια.
Όπως αναφέρει η Ρωξάνη Ναασάν Άγα – Σπυριδοπούλου, οι ψαράδες έχουν μαζέψει με τα δίχτυα τους από νάρκη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που έφτανε σε μέγεθος ένα πλυντήριο, μέχρι και ολόκληρη βάρκα. Ένα ακόμη τραγικό γεγονός είναι πως το μεγαλύτερο ποσοστό των απορριμμάτων που αλιεύονται δεν μπορούν να ανακυκλωθούν. «Τα απορρίμματα που προέρχονται από τη θάλασσα δεν ανακυκλώνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό καθώς αλλοιώνονται από τους οργανισμούς που τα εποικίζουν. Άλλωστε στην πλειοψηφία τους ακόμα και αν δεν προέρχονταν από τη θάλασσα δεν θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν λόγω του υλικού από το οποίο είναι φτιαγμένα» σημειώνει χαρακτηριστικά η υπεύθυνη του προγράμματος.
Λίγα λόγια για το πρόγραμμα
Στόχος του προγράμματος «Ψαρεύοντας απορρρίμματα» είναι, σε συνεργασία με τους αλιείς, να κατανοηθούν τα επίπεδα ρύπανσης στον βυθό της θάλασσας, εκεί δηλαδή που καταλήγει μεγάλος όγκος απορριμμάτων που είτε παρασύρεται στο θαλάσσιο περιβάλλον είτε απορρίπτεται απευθείας σε αυτό, αλλά και να ευαισθητοποιηθούν οι ίδιοι οι επαγγελματίες ως προς τη διαχείριση των απορριμμάτων.
Οι αλιείς που συμμετέχουν καλούνται να συλλέξουν θαλάσσια απορρίμματα που συσσωρεύονται στα δίχτυα τους ως μέρος της συνήθους αλιευτικής τους δραστηριότητας και να τα καταγράψουν σε φόρμα που έχει δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό. Μέσω αυτής της φόρμας, δίνουν ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τα κιλά των απορριμμάτων, τα τεμάχια, την περιοχή και τον χρόνο αλιεύσης τους, τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την αξιολόγηση της ρύπανσης και τις πηγές της σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, βοηθούν στο να εκπληρωθούν στόχοι που τίθενται στην Ελλάδα από την Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD). Στη συνέχεια, τα απορρίμματα αποθηκεύονται επί του σκάφους σε επαναχρησιμοποιούμενους σάκους που προσφέρονται από το πρόγραμμα, έτσι ώστε να μπορούν να οδηγηθούν στην ακτή και να απορριφθούν.
Το πρόγραμμα «Ψαρεύοντας απορρίμματα» ξεκίνησε στη Βόρεια Ελλάδα το 2019 από τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης (Νέα Μηχανιώνα) και της Καβάλας, ενώ από το 2020 επεκτάθηκε σε Αλεξανδρούπολη και Βόλο. Όλες αυτές οι περιοχές συγκεντρώνουν περίπου το 43% των νηολογίων μηχανότρατας στην Ελλάδα.
Σήμερα συμμετέχουν συνολικά 17 αλιευτικά σκάφη εκ των οποίων 6 είναι από την Αλεξανδρούπολη, 6 από την Καβάλα, 4 από τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική και 1 από τον Βόλο. Το 2021 το πρόγραμμα φιλοδοξεί να επεκταθεί στην Ελλάδα και είναι ανοιχτό για νέους αλιείς που ενδιαφέρονται να ενταχθούν σε αυτή την προσπάθεια και σε νέες περιοχές.
www.voria.gr
