Αρχαιολογικό Μουσείο Πύργου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το ιστορικό αρχιτεκτόνημα, της πόλης του Πύργου πρόσφατα προσέφερε τη φιλόξενη στέγη του για ...
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το ιστορικό αρχιτεκτόνημα, της πόλης του Πύργου πρόσφατα προσέφερε τη φιλόξενη στέγη του για το διαχρονικό της αρχαιολογικό μουσείο.
Εδώ εκτίθενται οι θησαυροί της ηλειακής γης, ποικίλα ευρήματα των ανασκαφών αλλά και παραδόσεων με προέλευση από όλη την επικράτειά της, από την περιοχή της Βουπρασίας στα βόρεια ως την Τριφυλλία και από την ορεινή Ηλεία σε θέσεις που γειτνιάζουν με την Αρκαδία και την Αχαΐα στα ανατολικά ως τα παράλια της.
Το μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα νεοκλασικά οικοδομήματα που έχουν διατηρηθεί έως σήμερα στην ευρύτερη περιοχή.
Η ανέγερσή του τοποθετείται στα τέλη του 19ου αιώνα (1890) και αποδίδεται, με κάποιες επιφυλάξεις, στον ταλαντούχο Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’60, το κτήριο στέγασε τη Δημοτική Αγορά της πόλης. Ήδη από το 1962 είχε προταθεί η μετατροπή του χώρου σε μουσείο, όραμα του οποίου η υλοποίηση ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πύργου την οποία και αποδέχθηκε το ΥΠ.ΠΟ το 1996 με την υπογραφή σχετικής Υπουργικής Απόφασης.
Η αποκατάσταση του κτηρίου της Παλαιάς Αγοράς, χρηματοδοτήθηκε από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης (ΚΠΣ) και ολοκληρώθηκε το 2005.
Τα επόμενα χρόνια ως και την έναρξη της λειτουργίας του μουσείου, εκπονήθηκαν οι απαραίτητες μουσειολογικές μελέτες για την οργάνωση της μόνιμης έκθεσης Προϊστορικών, Κλασικών, Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων της Ηλείας οι οποίες και εφαρμόστηκαν με κονδύλια του ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς). Το σημερινό ομολογουμένως εντυπωσιακό αποτέλεσμα είναι προϊόν της αγαστής συνεργασίας πλειάδας επιστημόνων και πολλών συναρμόδιων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού.
Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η έκθεση του μουσείου αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας ξαναζωντανεύει 300 περίπου εξαιρετικές εφευρέσεις του αρχαιοελληνικού τεχνολογικού θαύματος που καλύπτουν την περίοδο από το 2000 π.Χ μέχρι το τέλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου κατόπιν 25χρονης έρευνας και μελέτης του Κώστα Κοτσανά.
Σκοπός του μουσείου είναι να αναδείξει αυτή την σχετικά άγνωστη πτυχή του αρχαιοελληνικού πολιτισμού και να αποδείξει ότι η τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων ήταν εξαιρετικά όμοια με τις απαρχές της σύγχρονης τεχνολογίας μας.
Τα εκθέματα συνοδεύονται από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό (στα ελληνικά και αγγλικά) όπως επεξηγηματικές πινακίδες και γιγαντοαφίσες με πολλές πληροφορίες, αναλυτικά σχέδια, φωτογραφίες και πλήρεις βιβλιογραφικές αναφορές ενώ πολλά από τα εκθέματα είναι διαδραστικά. Υπάρχουν σταθμοί προβολής βίντεο και κινουμένων σχεδίων επίδειξης της λειτουργίας και τη σημασία των μηχανισμών καθώς και προβολή ντοκιμαντέρ όπου ο εκθέτης εξηγεί τη λειτουργία και τη σημασία των μηχανισμών .
Η έκθεση (ταξινομημένη σε ενότητες) ακολουθεί όλες τις σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις της Παιδαγωγικής και Μουσειακής Αγωγής ώστε να δρα πολυεπίπεδα ως προς το μέγεθος της αρχαίας ελληνικής τεχνολογικής σκέψης και τεχνικής τόσο στην εκπαιδευτική κοινότητα όλων των βαθμίδων όσο και στο ευρύτερο κοινό. Πολλά από τα εκθέματα και στις μελέτες στις οποίες στηρίζεται η κατασκευή τους έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή συνέδρια και εκθέσεις, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί πολλές θεματικές εκθέσεις του μουσείου στην Ελλάδα και το εξωτερικό από την γειτονική Κύπρο μέχρι την μακρινή Αυστραλία.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ήλιδας
Στο υπόγειο του υπάρχουν έξι μεγάλες αποθήκες που φιλοξενούν το σύνολο των αντικειμένων που έχουν βρεθεί κατά τη διάρκεια των συστηματικών και σωστικών ανασκαφών, όπως και των περισυλλογών μέσα στην αρχαία πόλη αλλά και σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων γύρω από αυτήν. Σε ειδικούς χώρους του υπογείου στεγάζονται οι εγκαταστάσεις του κλιματισμού και της γεννήτριας ηλεκτρικού ρεύματος.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το Μουσείο Αρχαίας Ήλιδας στεγάζει τα ευρήματα που προέρχονται από τις συστηματικές ανασκαφές στην αρχαία πόλη, όπως και αυτά που προέρχονται από περισυλλογή, παραδόσεις και σωστικές ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο και γύρω από αυτόν.
Τα ευρήματα των παλαιών ανασκαφών που διεξήχθησαν από τους αυστριακούς (1910-1914) φυλάσσονταν σε αποθήκη στο γειτονικό Μπουχιώτη (Αυγείο) έως και το 1960, όταν άρχισαν οι νεώτερες συστηματικές ανασκαφές, οπότε κατασκευάστηκαν νέες αποθήκες λίγο νοτιοανατολικότερα του θεάτρου (1961).
Κατά τη διάρκεια των σωστικών ανασκαφών (1965-1970) για τη διέλευση του αγωγού του φράγματος Πηνειού, ένα μέρος των ευρημάτων, κυρίως τα μεταλλικά, μεταφέρθηκαν στο μουσείο της Ολυμπίας για συντήρηση και ασφαλέστερη φύλαξη. Τέλος, δύο σημεία στον αρχαιολογικό χώρο, το ένα δίπλα στις αποθήκες και το άλλο κάπως πιο απομακρυσμένο είχαν χρησιμοποιηθεί για τη συγκέντρωση των ογκωδέστερων αρχιτεκτονικών μελών που προήλθαν ως επί το πλείστον από τη διάλυση των κτιρίων που βρέθηκαν στην πορεία των έργων της διώρυγας.
Το 1980, ένα μέρος από τα αντικείμενα που υπήρχαν στις αποθήκες της Ήλιδας εκτέθηκαν σε μικρή αίθουσα, όπως και γύρω από την εσωτερική περίστυλη αυλή του κτιρίου της αρχαιολογικής συλλογής Ήλιδος που κατασκευάστηκε στο χώρο των αποθηκών.
Με την πάροδο του χρόνου καινούργια αρχιτεκτονικά μέλη, γλυπτά και άλλα μεγάλα ευρήματα προστέθηκαν ανάμεσα σε αυτά στις στοές της αυλής, όπως και στον υπαίθριο προαύλιο περιφραγμένο χώρο. Κατά τα έτη 2002-2004, όταν γινόταν η ανέγερση του Μουσείου Αρχαίας Ήλιδας, εκπονούνταν ταυτόχρονα το πρόγραμμα της επανέκθεσης.
Για τον λόγο αυτό, τα αρχαία που υπήρχαν στην Ολυμπία μεταφέρθηκαν στην Ήλιδα. Με την ολοκλήρωση της ανέγερσης του κτηρίου του Μουσείου έγινε η μεταφορά των 1500 περίπου αντικειμένων που είχαν αρχικά προταθεί για το εκθεσιακό και η επανέκθεση των περισσοτέρων από αυτά (περίπου 1000)σύμφωνα με τις προδιαγεγραμμένες εκθεσιακές ενότητες. Ταυτόχρονα συντάχτηκαν συνοπτικά ενημερωτικά κείμενα και υπομνηματισμοί προσωρινού χαρακτήρα. Οι εργασίες αυτές διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια του Μαρτίου.
Στις 24/3/04 έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου Αρχαίας Ήλιδας. Στη συνέχεια ολοκληρώθηκε η μεταφορά των αντικειμένων από τις αποθήκες και τους υπαίθριους χώρους της αρχαιολογικής συλλογής σε αυτές του Μουσείου, πλην κάποιων μεγάλου μεγέθους αντικειμένων τα οποία παρέμειναν στις θέσεις τους ή μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν στον διπλανό χώρο συγκέντρωσης αρχιτεκτονικών μελών, ο οποίος ενσωματώθηκε στην περίφραξη του υπό ανάδειξη αρχαιολογικού χώρου. Η αίθουσα της πρώην αρχαιολογικής συλλογής μετατράπηκε σε έκθεση ιστορίας των ανασκαφών.
Τέλος, ολοκληρώνεται η επεξεργασία των οριστικών κειμένων των επιμέρους ενοτήτων και του υπομνηματισμού των αντικειμένων του Μουσείου και βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες που αφορούν σε μια αρτιότερη παρουσίαση ορισμένων εκθεμάτων.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Περιγραφή
H έκθεση του Μουσείου της Ήλιδας αντιπροσωπεύει σχεδόν στο σύνολό της την μακραίωνη ιστορία της αρχαίας πόλης, δηλαδή από την Παλαιολιθική εποχή έως και τα χρόνια της ύστερης αρχαιότητας. Τα εκθέματα προέρχονται κυρίως από την ίδια την πόλη, δηλαδή ως επί το πλείστον από τις συστηματικές ανασκαφές αλλά και τις σωστικές που διεξήχθησαν επ’ευκαιρία της διέλευσης του αγωγού άρδευσης του φράγματος Πηνειού των ετών 1965-1970.
Αρκετά λιγότερα είναι αυτά που προέρχονται από σωστικές ανασκαφές των μικρότερων οικισμών ή κωμών που βρίσκονταν γύρω από την πρωτεύουσα.
Η έκθεση είναι οργανωμένη ως επί το πλείστον κατά θεματικές ενότητες. Στην πρώτη αίθουσα παρουσιάζονται οι ενότητες που αφορούν το χώρο και την προϊστορία, τα κτήρια, τις επιγραφές και τα επαγγέλματα. Στη δεύτερη αίθουσα εκτίθενται αντικείμενα σχετικά με την τέχνη και την τοπική βιοτεχνική παραγωγή. Η τρίτη αίθουσα περιλαμβάνει ενότητες σχετικές με τον ιδιωτικό βίο, τις λατρείες, τον αθλητισμό και τη διοίκηση.
Η πρώτη εκθεσιακή ενότητα περιλαμβάνει διάφορα αντιπροσωπευτικά εκθέματα προϊστορικών και πρώιμων ιστορικών χρόνων. Αφορά στον χώρο και στο απώτερο παρελθόν της περιοχής και είναι διαρθρωμένη ως επί το πλείστον χρονολογικά. Το γεγονός ωστόσο, ότι τα ευρήματα των παλαιότερων φάσεων της ιστορίας της πόλης είναι σαφώς λιγότερα από τα μεταγενέστερα προκαθόρισε, έως ενός σημείου και την οργάνωση της έκθεσης.
Οι υπόλοιπες ενότητες είναι θεματικές και περιλαμβάνουν αντικείμενα ομοειδή ή σχετικά μεταξύ τους τα οποία ανήκουν, με κάποιες εξαιρέσεις, ως επί το πλείστον στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή.
Με τον τρόπο αυτόν έγινε προσπάθεια να διαφανούν οι διάφορες πτυχές του δημόσιου και ιδιωτικού βίου στην αρχαία Ήλιδα, όπως η γλώσσα μέσα από τα ενεπίγραφα μνημεία, η τέχνη, η βιοτεχνία και τα επαγγέλματα, οι καθημερινές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον καλλωπισμό, την παιδική ηλικία, τη διατροφή, αλλά και τα ταφικά έθιμα και τη θρησκεία. Σχετικά επίσης εκθέματα αφορούν σημαντικούς τομείς όπως η προετοιμασία των αθλητικών αγώνων και η διοίκηση της πόλεως.
Στην τέταρτη αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων, φιλοξενούνται αντικείμενα εισαγωγής από περιοχές με τις οποίες η Ήλιδα είχε αναπτύξει επαφές και εμπορικές σχέσεις, όπως η Αθήνα και η Κόρινθος και εκτίθενται ευρήματα από την περιφέρεια της πόλης. Τα μεγαλύτερου μεγέθους ευρήματα, γλυπτά κυρίως, στο διάδρομο και στην εσωτερική αυλή του μουσείου, οργανώνονται σε διάταξη που αντικατοπτρίζει περισσότερο ή λιγότερο τις κυρίως εκθεσιακές ενότητες του μουσείου.
Λαογραφικό Μουσείο Αμαλιάδας
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το Δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο είναι ένας από τους τομείς των Πνευματικών και Πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Δήμου Αμαλιάδας. Ξεκίνησε στις αρχές του 1993 από Επιτροπή που ορίστηκε από το Δήμο. Εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβρη του 1994 και λειτουργεί ως Ν.Π.Δ.Δ. από το Νοέμβριο του 1995. Στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο του 1932 ιδιοκτησίας των αδελφών Μαρούτα, μεταναστών στις Η.Π.Α στα τέλη του 19ου αιώνα.
Φιλοσοφία και στόχος του μουσείου είναι η διαφύλαξη, προβολή και αξιοποίηση των παραδόσεων και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Τα εκθέματα του μουσείου ανήκουν σε τρεις κατηγορίες: σε έργα (εργαλεία) της εγχώριας λαϊκής τέχνης, σε αντικείμενα (βιοτεχνικά) εγχώριας παραγωγής και εισαχθέντα από το εξωτερικό (Η.Π.Α.).Τα τελευταία χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τους επαναπατριζόμενους μετανάστες, τους συγγενείς και την ανερχόμενη αστική τάξη της Αμαλιάδας. Σχεδόν όλα χρησιμοποιήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα.
Όλα τα παραπάνω, κατάλοιπα ενός πολιτισμού παραδοσιακού, γίνονται η γέφυρα με το παρελθόν, ερμηνεύουν το παρόν, καθώς δείχνουν την πορεία της τοπικής κοινωνίας προς την αστικοποίηση ως τρόπο ζωής και τον εκσυγχρονισμό των μέσων παραγωγής. Αυτή τη γέφυρα, το πέρασμα από μια εποχή στην άλλη, είναι υποχρέωση να διαφυλαχθεί, για να γίνει ο τόπος πληροφόρησης, γνώσης και συγχρόνως αυτογνωσίας, αλλά και αξιοποίησης της, για τους ενδιαφερόμενους της νεώτερης γενιάς.
Το λαογραφικό υλικό είναι από δωρεές των κατοίκων της περιοχής. Το μουσείο φιλοδοξεί να προβάλλει την ιστορία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, μέσα από έγγραφα ενημερωτικά κείμενα, φωτογραφικό υλικό και σχετική βιβλιογραφία. Έχει κάνει τα πρώτα δειλά βήματα. Στο μέλλον προγραμματίζει να συμπεριλάβει και άλλες δραστηριότητες, που έχουν σχέση με την ιστορία, την παράδοση και τη δημιουργική δραστηριότητα του ανθρώπου που ζει σ’ αυτόν τον τόπο.
Ταξινόμηση Λαογραφικού Υλικού – Ενότητες:
Φωτοαντίγραφα: Γυναίκα και εργασία
Διαχρονική ιστορία της περιοχής (φωτογραφίες, σχέδια κ.λ.π.)
Αμαλιάδα-Ιστορία (19ος-20ος αιώνας)
Ενδυμασίες και άλλα αντικείμενα
Οικοτεχνία (αργαλειός-υφαντά κ.λ.π.)
Αγροτικά εργαλεία
Κρεβατοκάμαρα
Οικιακά σκεύη
Παραδοσιακά παιχνίδια
Ραδιοφωνικά εκθέματα
Οικία Τατάνη (Διαχρονικό Μουσείο Ηλείας)
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Πρόκειται για συμμετρική τετράπλευρη κατασκευή πανταχόθεν ελεύθερη που ακολουθεί τους κανόνες ορθής δόμησης όσον αφορά στις αναλογίες, διατάσεις και πάχος στους τοίχους.
Αποτελείται από τρία επίπεδα: ημιυπόγειο υπερυψωμένο με εξωτερική πρόσβαση, ισόγειο και όροφο. Οι βλάβες που φέρει χαρακτηρίζονται από την εγκατάλειψη, την έλλειψη συντήρησης και καταπόνηση από τον σεισμό.
Κατασκευάστηκε στις αρχές του 1900 και χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία. Χαρακτηρίζεται από έντονα νεοκλασικά στοιχεία. Το κτίριο καλύπτεται από τετράριχτη κεραμοσκεπή στέγη με κεραμίδια γαλλικού τύπου.
Υπάρχει εγκριτική απόφαση για εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου. Έχει ενταχθεί στο Γ’ ΚΠΣ με τίτλο «Μετατροπή της οικίας Τατάνη στην Αμαλιάδα σε Διαχρονικό Μουσείο Ν. Ηλείας».
Μουσείο Φραγκοκρατίας-Κάστρο Κυλλήνης
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι/Clermont στεγάζεται στον εσωτερικό περίβολο του ομώνυμου αρχαιολογικού χώρου, στο Δήμο Κάστρου – Κυλλήνης Ν. Ηλείας, συμπληρώνοντας το μουσειακό και αρχαιολογικό χάρτη της περιοχής. Πρόκειται για μία πρωτότυπη πολιτισμική ιδέα, καθώς αναπτύσσεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποτελεί ένα «ανοικτό μουσείο», όπου το κέλυφος του μουσειακού χώρου συνιστά και το σημαντικότερο έκθεμά του.
Η μόνιμη θεματική έκθεση του μουσείου, με τίτλο »Η εποχή των ιπποτών-Οι σταυροφόροι στο Μοριά», περιλαμβάνει περισσότερα από 500 αντικείμενα, που χρονολογούνται από τον 13ο έως τον 15ο αιώνα μ.Χ. Επικεντρώνεται στην ενδιαφέρουσα και κρίσιμη ιστορική περίοδο του φράγκικου Πριγκιπάτου της Αχαΐας, ενώ παράλληλα παρουσιάζει τον πολιτισμό μιας γοητευτικής στο ευρύ κοινό περιόδου, εκείνης της Ιπποτοκρατίας, όπως εκδηλώθηκε στο νότιο χερσαίο ελλαδικό χώρο.
Ως βασικός μουσειακός πυρήνας λειτουργεί η διώροφη αίθουσα Α5 του εσωτερικού περιβόλου του κάστρου, με εμβαδό 320 τ.μ., που ταυτίζεται με έναν από τους χώρους ενδιαίτησης των Φράγκων πριγκίπων.
Το μουσείο αξιοποιεί δύο ακόμη στεγασμένους χώρους, τις ισόγειες αίθουσες Ν (περ. 35 τ.μ) και Α1I1(περ. 70 τ.μ.), κάτω από το πριγκιπικό παρεκκλήσι και την αίθουσα υποδοχής, αντίστοιχα. Επιπλέον, σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο του εσωτερικού αύλειου χώρου (περ. 40 τ.μ.) αναπτύσσεται υπαίθρια έκθεση με λίθινα αρχιτεκτονικά μέλη της φραγκοκρατίας από τον ηλειακό χώρο.
Στόχος του μουσείου είναι η προβολή του πλούσιου αρχαιολογικού αποθέματος από την περίοδο της φραγκοκρατίας, που είναι σχεδόν αποκλειστικά προϊόν ανασκαφής και προέρχεται από μεσαιωνικές θέσεις κυρίως του Ν. Ηλείας αλλά και ευρύτερα των εδαφών του Πριγκιπάτου (Πάτρα, Κόρινθος).
Η δημιουργία ενός μουσείου για τους Φράγκους κτήτορες μέσα στο ίδιο το κάστρο έχει στόχο τη σφαιρική προβολή του μεσαιωνικού κόσμου στην Ελλάδα μέσα από το περιέχον κέλυφος (κάστρο) και το περιεχόμενο (μουσειακά εκθέματα), καθώς ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να βλέπει τα εκθέματα να λειτουργούν μέσα στον φυσικό τους χώρο.
Η έκθεση στο κάστρο Χλεμούτσι αρθρώνεται σε υποενότητες και ενότητες, οι οποίες συγκροτούν μεγαλύτερες ομάδες με βάση υπερκείμενες ιδέες. Η διαδρομή του επισκέπτη διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να ακολουθεί διαφορετικές πορείες χωρίς τον κίνδυνο να απολέσει το νήμα της αφήγησης.
Η λύση αυτή εφαρμόζεται προσφέροντας στον (Ράλλη, Οδυσσεύς, 2012) επισκέπτη τη δυνατότητα να αισθανθεί τη γοητεία της ανακάλυψης του μεσαιωνικού κόσμου περιηγούμενος ελεύθερα ένα φραγκικό κάστρο, χωρίς τη μονοδιάστατη, υποχρεωτική αφηγηματική πορεία μιας μουσειακής έκθεσης.
Το μουσείο περιλαμβάνει πέντε μεγάλες ενότητες, με σημαντικά εκθέματα, όπως γλυπτά, αρχιτεκτονικά μέρη, αγγεία, νομίσματα, τοιχογραφίες κ.ά.
Ειδικά η συλλογή μεσαιωνικής κεραμικής του είναι εξαιρετική και η πιο πλούσια στον ελλαδικό χώρο. Στην πρώτη ενότητα γίνεται αναφορά στο κάστρο Χλεμούτσι, στο δίκτυο των κάστρων και των μεσαιωνικών οικισμών, στη σημαντικότερη πόλη του Πριγκιπάτου, τη Γλαρέντζα, στη γοτθική μοναστηριακή αρχιτεκτονική και στις δυτικές επιδράσεις στην ορθόδοξη ναοδομία. Η έλευση των Λατίνων, η ίδρυση του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, η ιπποτική αρετή και οι ευγενείς αποτελούν αντικείμενο της δεύτερης ενότητας, ενώ η τρίτη διαπραγματεύεται θέματα πίστης και λατρείας, το διάκοσμο και τη λειτουργία των ναών των ιπποτών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τέταρτη ενότητα που παρουσιάζει πτυχές από την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Πριγκιπάτου, ενώ στην τελευταία εντάσσονται στοιχεία που αφορούν στο εμπόριο, στην οικονομία, στις σχέσεις, στην επικοινωνία, αλλά και στη θέση του Μοριά στη μεσαιωνική οικουμένη.
Παράλληλα, το μουσείο διαθέτει αρχαιολογικό γραφείο με χώρο μελέτης, αρχαιολογική αποθήκη, καθώς και σύγχρονο εργαστήριο συντήρησης κεραμικής, νομισμάτων, λίθου, τοιχογραφιών, μετάλλινων και υάλινων αντικειμένων. Το Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι/Clermont υπάγεται στην 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Η μόνιμη θεματική έκθεση »Η εποχή των ιπποτών-Οι σταυροφόροι στο Μοριά», που συστήθηκε το 2009, φιλοξενείται στο Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι/Clermont, στον εσωτερικό περίβολο του ομώνυμου αρχαιολογικού χώρου, συμπληρώνοντας το μουσειακό και αρχαιολογικό χάρτη του Νομού Ηλείας. Το μουσείο επικεντρώνεται στην ενδιαφέρουσα και κρίσιμη ιστορικά περίοδο του φράγκικου Πριγκιπάτου της Αχαΐας, αλλά και γενικότερα του Μεσαίωνα στο νότιο χερσαίο ελλαδικό χώρο, προβάλλοντας το πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της ευρύτερης περιοχής.
Η δημιουργία υποδομής ενός μουσειακού χώρου στο κάστρο Χλεμούτσι ξεκίνησε το 1994 με το πρόγραμμα του Β’ Κ.Π.Σ. των ΠΕΠ Δυτ. Ελλάδος από το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε το 2000 με το πέρας των εργασιών αποκατάστασης, ανάδειξης και αξιοποίησης του κάστρου. Στο πλαίσιο αυτών των εργασιών αποκαταστάθηκε η αίθουσα Α5, που ταυτίζεται με έναν από τους χώρους ενδιαίτησης των Φράγκων πριγκίπων, για να στεγάσει το μουσείο, ενώ διαμορφώθηκε η κύρια λιθόστρωτη διαδρομή πρόσβασης από την εξωτερική κεντρική πύλη του κάστρου στον εσωτερικό αύλειο χώρο, όπου βρίσκεται το μουσείο.
Η αρχική πρόταση οργάνωσης μόνιμης έκθεσης στο κάστρο Χλεμούτσι κατατέθηκε το 2000 και περιελάμβανε τη δημιουργία ενός μουσείου βυζαντινών, μεσαιωνικών και μεταβυζαντινών εν γένει αρχαιοτήτων, καθώς η μέχρι τότε ανάδειξη του μνημειακού πλούτου της Ηλείας ήταν μονόπλευρη και ετεροβαρής, προβάλλοντας μόνο τον κλασικό πολιτισμό της περιοχής.
Ωστόσο τα εξαιρετικά σημαντικά και πλούσια σε αριθμό ευρήματα από τις συνεχιζόμενες ανασκαφές της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων σε μεσαιωνικές θέσεις της Ηλείας, και κυρίως στη Γλαρέντζα Κυλλήνης, οδήγησαν σε τροποποίηση του αρχικού μουσειολογικού σκεπτικού (Ράλλη, 2012).
Έτσι αποφασίστηκε αφενός η δημιουργία ενός μουσείου στο Κάστρο Χλεμούτσι που να αφορά αποκλειστικά στη μεσαιωνική περίοδο, στην οποία άλλωστε εντάσσεται και το κέλυφος του μουσειακού χώρου και αφετέρου η μεταφορά των βυζαντινών και μεταβυζαντινών αρχαιοτήτων στη Δημοτική Αγορά-Διαχρονικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Πύργου.
Με τη χρηματοδότηση του Γ’ Κ.Π.Σ. (ΠΕΠ Δυτ. Ελλάδος και πρόγραμμα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ) συνεχίστηκαν, από το 2000 και ολοκληρώθηκαν, το 2009, οι εργασίες που αφορούσαν στη διαμόρφωση και στον εξοπλισμό των αιθουσών Α5, Ν, Α1I1 ως μουσειακών χώρων, στη στερέωση-αποκατάσταση της εισόδου και των πυλών του εσωτερικού περιβόλου, στη διαμόρφωση του αύλειου χώρου του μουσείου και στη χάραξη διαδρομών επισκεπτών, καθώς και στη μετατροπή της αίθουσας Α6 σε αρχαιολογική αποθήκη, χώρο μελέτης και εργαστήριο συντήρησης.
Το Μουσείο Κάστρου Χλεμούτσι/Clermont αποτελεί μία πρωτότυπη πολιτισμική πρόταση στο μουσειακό χάρτη της Ελλάδας, καθώς συνιστά ένα «ανοικτό» θεματικό μουσείο, με θεματολογία μοναδική και ενδιαφέρουσα, που απευθύνεται τόσο στον απλό επισκέπτη όσο και στον εξειδικευμένο επιστήμονα.
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Περιγραφή
Η έκθεση επικεντρώνεται στην ενδιαφέρουσα και κρίσιμη ιστορικά περίοδο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας (13ος-15ος αι. μ.Χ.), στην οποία εντάσσεται και το κέλυφος του μουσειακού χώρου, το κάστρο Χλεμούτσι. Στόχος της είναι η προβολή της Φραγκοκρατίας στη μεσαιωνική Ελλάδα με έμφαση στη φράγκικη Ηλεία, μέσω του πλούσιου αρχαιολογικού αποθέματος, που προέρχεται κυρίως από ανασκαφές σε μεσαιωνικές θέσεις της περιοχής.
Η έκθεση αρθρώνεται σε ενότητες και υποενότητες, με τον επισκέπτη να μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικές πορείες χωρίς τον κίνδυνο να απολέσει το νήμα της αφήγησης.
Στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται το κάστρο Χλεμούτσι/Chateau Clermont ως ενδιαίτημα του πρίγκιπα και σύμβολο ισχύος του ηγεμόνα, καθώς και η σχέση του με τη γαλλική οχυρωματική της εποχής του βασιλιά Philippe-Auguste. Αναλύεται η οργάνωση του χώρου της λατινικής ηγεμονίας, το δίκτυο των κάστρων και των οικισμών της μεσαιωνικής Ηλείας, με ιδιαίτερη βαρύτητα στη Γλαρέντζα, η γοτθική μοναστηριακή αρχιτεκτονική και οι δυτικές επιδράσεις στην ορθόδοξη ναοδομία.
Η δεύτερη ενότητα ταξιδεύει τον επισκέπτη στον κόσμο των ιπποτών, στο πολιτικό και κοινωνικό τους σύστημα, στις ιδέες και στις αντιλήψεις τους. Παρουσιάζει την έλευση των Φράγκων σταυροφόρων στην Ελλάδα και την ίδρυση του Πριγκιπάτου της Αχαϊας, ενώ γίνεται αναδρομή στο δυναστικό οίκο των Βιλλεαρδουίνων και στους υπόλοιπους ηγεμόνες του Πριγκιπάτου. Στην τρίτη ενότητα αναπτύσσεται ένα παράδειγμα γοτθικού ναού στο Πριγκιπάτο, ο ναός του Αγ. Φραγκίσκου στη Γλαρέντζα. Γίνεται αναφορά στη διακόσμηση (γοτθική ζωγραφική και γλυπτική), στη λειτουργία του ναού, αλλά και σε θέματα πίστης και δογμάτων.
Παρουσιάζονται ταφικά έθιμα και ταφικές πρακτικές, ενώ παράλληλα αξιοποιείται ένα αποκατεστηθέν ερμάριο με αναπαράσταση της αρχικής χρήσης του.
Η τέταρτη ενότητα ξεναγεί τον επισκέπτη στον κόσμο της καθημερινότητας την εποχή των Σταυροφόρων, μέσα από υποενότητες όπως οι δραστηριότητες των κατοίκων του φραγκοκρατούμενου Μοριά, η οργάνωση της οικίας και η οικοσκευή, ο ιδιωτικός χώρος και η ψυχαγωγία, το μεσαιωνικό τραπέζι και η κουζίνα, με την εστία και την αποθήκη.
Η πέμπτη ενότητα αναφέρεται στην οικονομία και στο εμπόριο, στη θέση του Πριγκιπάτου στη μεσαιωνική οικουμένη και στις εξωτερικές σχέσεις του, παρουσιάζοντας την εμπορική του δραστηριότητα με Ανατολή και Δύση. Γίνεται εκτενής αναφορά στο νομισματοκοπείο της Γλαρέντζας, στην νομισματική παραγωγή και κυκλοφορία, στις αποκρύψεις θησαυρών, στις απομιμήσεις και ακυρώσεις των νομισμάτων.
Συνεχίζεται...
*πληροφορίες από το iliamuseums.wordpress.com
