Του Θάνου Μπακέλλα Φαρμακοποιός-Πιστοποιημένος εκπαιδευτής Α Βοηθειών του Ευρωπαικού Συμβουλίου Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης ( ...
Του Θάνου Μπακέλλα
Φαρμακοποιός-Πιστοποιημένος εκπαιδευτής Α Βοηθειών του Ευρωπαικού Συμβουλίου Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης ( Ε.R.C )
Το ουρικό οξύ είναι μία ουσία που παράγεται στον οργανισμό από το μεταβολισμό των πουρινών. Οι πουρίνες παράγονται είτε από τον ίδιο τον οργανισμό είτε λαμβάνονται μέσω συγκεκριμένων τροφών. Αν αυξηθεί πολύ το επίπεδο του ουρικού οξέος στο αίμα παρουσιάζεται μία κατάσταση που λέγεται υπερουριχαιμία.
Το όριο για να θεωρηθούν αυξημένες οι τιμές του ουρικού οξέος είναι >6,8 mg/dl. Μόλις παραχθεί το ουρικό οξύ μεταφέρεται μέσω του αίματος στους νεφρούς, όπου φιλτράρεται και αποβάλλεται στα ούρα. Περίπου 1 στους 5 ανθρώπους έχει υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος, δηλαδή πάνω από την ανώτερη φυσιολογική τιμή.
Αυτή η υψηλή τιμή μπορεί να σχετίζεται με αρθρίτιδα ή με νεφρολιθίαση. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ασυμπτωματικοί.
Αίτια και συμπτώματα ουρικού οξέος
Η υπερουριχαιμία (δηλαδή η αύξηση του ουρικού οξέος πάνω από το ανώτερο φυσιολογικό όριο) μπορεί να οφείλεται είτε σε αυξημένη παραγωγή ουρικού οξέος (αυξημένος μεταβολισμός των πουρινών ή κυτταρική καταστροφή που οδηγεί σε παραγωγή ουρικού οξέος) είτε σε περιορισμένη απέκκριση του ουρικού οξέος από τους νεφρούς. Τις περισσότερες φορές το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος είναι απόρροια της μη αποβολής του με αποτελεσματικό τρόπο από τους νεφρούς. Παράγοντες που δυσχεραίνουν την αποβολή του είναι η κακή διατροφή, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η λήψη συγκεκριμένων διουρητικών και η κατάχρηση αλκοόλ.
Συνοπτικά, το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος μπορεί να επιδεινώνεται λόγω των παρακάτω αιτιών:
• Διουρητικά
• Κατάχρηση αλκοόλ
• Γενετική προδιάθεση
• Υποθυρεοειδισμός
• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα
• Παχυσαρκία
• Ψωρίαση
• Στεφανιαία νόσος
• Υπέρταση
• Διατροφή πλούσια σε πουρίνες (συκώτι, σαρδέλες, σάλτσα, αποξηραμένα φασόλια, αρακάς, μανιτάρια, αντζούγιες)
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο λύσης όγκου (αιφνίδια απελευθέρωση κυττάρων στο αίμα που οφείλεται σε διάφορους καρκίνους ή σε χημειοθεραπεία)
• Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία
Δεν είναι σαφές αν οι ασθενείς θα εκδηλώσουν κάποιο εμφανές σύμπτωμα, ώστε να αντιληφθούν ότι έχουν αυξημένο ουρικό οξύ. Αν εμφανιστούν συμπτώματα τότε αυτά μπορεί να οφείλονται σε: σχηματισμό τόφων (κρύσταλλοι ουρικών αλάτων σε περιοχές του σώματος όπως οι χόνδροι, οι αρθρώσεις, οι τένοντες, τα οστά και οι νεφροί), σχηματισμό λίθων στους νεφρούς και σε ουρική αρθρίτιδα (φλεγμονή, πρήξιμο και ερυθρότητα στην άρθρωση).
Διάγνωση ουρικού οξέος
Η διάγνωση της υπερουριχαιμίας τίθεται με βιοχημικές εξετάσεις αίματος και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μελέτη ούρων 24ωρου. Για την αιματολογική εξέταση χρειάζεται νηστεία 8 ωρών και αποφυγή λιπαρών φαγητών για 12 ώρες πριν την αιμοληψία. Η μέτρηση του ουρικού οξέος ούρων 24ώρου γίνεται με συλλογή των ούρων για ένα 24ωρο. Η συλλογή των ούρων ξεκινά από τα δεύτερα πρωινά ούρα, με τη χρήση ενός ειδικού συλλέκτη ούρων 24ωρου και συνεχίζεται μέχρι και την πρώτη ούρηση της 2ης ημέρας. Τα ούρα διατηρούνται στο ψυγείο μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Θεραπεία και αντιμετώπιση για το ουρικό οξύ
Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο που προκαλεί την υπερουριχαιμία, συνεπώς αν συνυπάρχει κάποιο άλλο νόσημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός συνήθως δεν απαιτείται φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση του ουρικού οξέος.
Υπάρχουν τροφές που αυξάνουν το επίπεδό του και έτσι, καλό θα ήταν να καταναλώνονται με μέτρο:
• Αλκοόλ
• Κόκκινο κρέας
• Εντόσθια
• Θαλασσινά
• Αναψυκτικά με ζάχαρη
• Αμύγδαλα
• Ντομάτα
• Μανιτάρια
Επίσης, κάποια φάρμακα για άλλες παθήσεις μπορεί να ευθύνονται για την αύξηση του ουρικού οξέος. Για να μειώσεις το ουρικό οξύ πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές στη διατροφή. Συνιστάται η κατανάλωση άφθονου νερού και χυμών φρούτων πλούσιων σε βιταμίνη C (πορτοκάλι, μανταρίνι, φράουλες, ακτινίδιο, ροδάκινο, μάνγκο, ανανάς, λεμόνι).
Επίσης, υπάρχουν βότανα που είναι πολύ αποτελεσματικά στην απομάκρυνση των κρυστάλλων ουρικού οξέος. Σε περίπτωση που διαγνωστεί ουρική αρθρίτιδα θα πρέπει να ληφθεί ειδική φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο του ουρικού οξέος.
