του Λεωνίδα Νταλιάνη Η ρύπανση του περιβάλλοντος, η μόλυνση των υδάτων, η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων, η καταστροφή των οικοσυστημάτ...
Η ρύπανση του περιβάλλοντος, η μόλυνση των υδάτων, η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων, η καταστροφή των οικοσυστημάτων, η ερημοποίηση και η διάβρωση του εδάφους, η μείωση και η καταστροφή του πληθυσμού των μελισσών, η αλλαγή χρήσης γης και η απώλεια οικότοπων, η εντατική γεωργική εκμετάλλευση, οι τοξικότητες που δημιουργούνται στα εδάφη, η χρήση φυτοφαρμάκων, η κλιματική αλλαγή , τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι επιδημίες και οι πανδημίες όπως ο Covid-19, εχουν σημάνει το κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που θα προκληθούν στην ανθρώπινη ζωή.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις εξακολουθούν να δαπανούν πολύ περισσότερα για να προστατεύσουν τους ανθρώπους τους από στρατούς εισβολής, από ότι στην Παιδεία, την Υγεία και την Κοινωνική συνοχή. Δαπανώνται πολλά περισσότερα σε αμυντικούς εξοπλισμούς παρά σε επιστημονικές έρευνες, στην μελέτη και στην επίλυση πολλών σημαντικών προβλημάτων. Η κούρσα των εξοπλισμών προκαταλαμβάνει πόρους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν πιο παραγωγικά για να μειωθούν οι απειλές για την ασφάλεια που δημιουργείται από περιβαλλοντικές συγκρούσεις και δυσαρέσκειες που τροφοδοτούνται από την εκτεταμένη φτώχεια.
Η δημιουργία, η ταύτιση και η σύλληψη της περιβαλλοντικής συνείδησης, αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την παγκόσμια πρόκληση που καλούμαστε αντιμετωπίσουμε. Σύμφωνα με την Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης ή όπως καλείται έκθεση Brundlad, κοινό μας μέλλον η βιώσιμη ανάπτυξη ορίζεται ως: «η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενιάς χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες».
Είναι απαραίτητη η λήψη αποφάσεων σήμερα και ένα στρατηγικό σχέδιο ώστε να επιτευχθεί:
Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών, αναβάθμιση του περιβάλλοντος, η κοινωνική συνοχή και πρόοδος.
Όμως για να γίνει αυτό, χρειάζεται να γίνουν γνωστά από όλους τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο αγροτικός τομέας. Αρχικά μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτκής των λαών της Ευρώπης προωθείται ένα σύστημα εργασιών που επιβάλουν στον αγροτικό κόσμο μακροπρόθεσμα ορισμένες πολιτικές οι οποίες δημιουργούν σοβαρά προβλήματα είτε κοινωνικά είτε οικονομικά είτε περιβαλλοντικά.
Η αγροτική διαδικασία σήμερα γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να επιβάλλεται η εντατική μονοκαλλιέργεια, η χρήση ανόργανων χημικών λιπασμάτων, τα φυπροστατευτικά προϊόντα ( είτε είναι ζιζανιοκτόνα, μυκητοκτόνα, εντομοκτόνα, παρασιτοκτόνα) που δρουν αρνητικά για τους μικροοργανισμούς του εδάφους (τα βακτήρια και τους μύκητες) που αποτελούν τους καταλύτες της γονιμότητας του και το καθιστούν άγονο)
Η αγροτική παραγωγή εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος μεταξύ των άλλων και από το κόστος των λιπασμάτων, από την αγορά σπόρων, από το εργατικό δυναμικό που είναι διαθέσιμο, από την κοινωνική συναίνεση καθώς και από την χρηματοοικονομική σπέκουλα. Τα σημαντικά θέματα κοινωνικής συναίνεσης εμποδίζουν την οργάνωση των αγροτών στη βέλτιστη διάθεση των προϊόντων όπως είναι οι συνεταιρισμοί και η διάθεση τους στην αγορά χωρίς μεσάζοντες.
Η κατάσταση αυτή, οδήγησε στη δημιουργία χάσματος μεταξύ της τιμής του προϊόντος από τον παραγωγό στον καταναλωτή και στο σημερινό αγροτικό αδιέξοδο, με αποτέλεσμα την δημιουργία των «καρτέλ», όπου εκμεταλλεύονται τα παραγώμενα προιόντα και τις καταστάσεις ασυνεννοησίας ή σκόπιμης λειτουργίας των πραγμάτων προς δικό τους όφελως.
Είναι αναγκαίο να ληφθεί σοβαρά το πρόβλημα αυτό, και να καθοριστούν πολιτικές οι οποίες θα ευνοούν το γενικό καλό, θα λειτουργούν προς όφελος του αγρότη, και θα καθιστούν πιο εύκολα την διάθεση των παραγόμενων προϊόντων στην αγορά.
Τέτοιοι μηχανισμοί είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν για την αντιμετώπιση της χαμηλής τιμής πώλησης των προϊόντων του αγροτικού τομέα ( όπως γίνεται με το ελαιόλαδο).
Έχει περάσει η αντίληψη ότι μόνο με αυτούς τους σπόρους οι αγρότες θα έχουν καλή παραγωγή τη στιγμή που οι οικολογικές οργανώσεις θεωρούν ότι οι τοπικοί σπόροι είναι αυτοί που άντεξαν τις τοπικές συνθήκες στο χρόνο και είναι οι πλέον κατάλληλοι για την τοπική παραγωγή.
Η σπέκουλα χρηματοοικονομικών οίκων σε διεθνές χρηματαγορές (αγοροπωλησία π.χ. δημητριακών,ρυζιού κτλ) κάνει τις τιμές των προϊόντων αβέβαιες, ενώ οι επιστημονικοί φορείς επισημαίνουν ότι οι τοπικοί σπόροι με την πάροδο των ετών εκφυλίζονται γενετικά και δεν έχουν την ίδια απόδοση. Οι διεθνείς χρηματαγορές πρέπει να έχουν όρια όπως μας δείχνει η σημερινή οικονομική κρίση.
Μερικά πράγματα στην ζωή πρέπει να οριοθετηθούν εκτός του κέρδους, του τζόγου και της απληστίας.
Παίρνουμε αλόγιστα από τη γη και δεν επιστρέφουμε τίποτα πίσω.
Ο Πλάτωνας στον «Κριτία» περιέγραφε την άγονη τότε γη της Αττικής ως «κόκκαλα χωρίς σάρκα».Η διάβρωση του εδάφους, η ερημοποίηση του, η κλιματική αλλαγή και η κακή αγροτική πρακτική δημιουργούν ένα σημαντικό έλλειμμα στο έδαφος σε οργανική ουσία και σε ιχνοστοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για την γονιμότητα του εδάφους.
Οι εδαφικές αναλύσεις και μετρήσεις δείχνουν συγκεντρώσεις οργανικού άνθρακα κάτω από 2% και σε αρκετές περιπτώσεις κάτω από 1%, το στάδιο δηλαδή της ερημοποίησης στα εδάφη.
“Είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε την παραγωγή τροφίμων πιο βιώσιμη και να μειώσουμε τις επιπτώσεις της στο περιβάλλον και το κλίμα.
Τα δορυφορικά δεδομένα, η τεχνολογία και η καινοτομία μπορούν να υποστηρίξουν αυτήν την αλλαγή και γι ‘αυτό η συνεργασία με την πρωτοβουλία αυτή ευθυγραμμίζεται καλά με τη δέσμευση του ΕΟΠ για την προστασία της φύσης, του κλίματος και της ανθρώπινης υγείας μας », δήλωσε ο Hans Bruyninckx, εκτελεστικός διευθυντής του Αγροτική παραγωγή, Διάθεση των αγροτικών προιόντων , Άρδευση, Μείωση των σημειακών και μη σημειακών πηγών ρύπανσης, συντονισμένη αντιμετώπιση πλημμυρών και λειψυδρίας .
«Τις επόμενες δεκαετίες όμως, η Ελλάδα, όπως και η υπόλοιπη Μεσόγειος, αναμένουμε να γίνει ξηρότερη», υποστηρίζει ο δρ Κουκ.
«Είναι πιθανό να οδηγηθούμε σε εντονότερες ξηρασίες, όμως ως επιστήμονες αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο ενδείξεις και όχι αποδείξεις», λέει ο Χρίστος Καραβίτης, μηχανικός διαχείρισης υδατικών πόρων και καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος εδώ και 30 έτη μελετά τις ξηρασίες στη Μεσόγειο.
«Κάτι τέτοιο όμως δεν πρέπει να μας εφησυχάσει. Πρέπει να προετοιμαζόμαστε για οποιοδήποτε ενδεχόμενο, και ειδικά στην Ελλάδα, πρέπει ούτως ή άλλως να λάβουμε μέτρα για τη διαχείριση του νερού», προσθέτει ο δρ Καραβίτης.
Στη χώρα μας όμως αντί να αναπτύξουμε την εκμετάλλευση των πολλών επιφανειακών μας νερών με έργα, όπως φράγματα και αφαλατώσεις, εκμεταλλευόμαστε ληστρικά τους περιορισμένους υπόγειους πόρους μας», προειδοποιεί ο δρ Καραβίτης. Η ανάπτυξη των επιφανειακών υδάτων στην Ελλάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει προστατευτικά απέναντι στον κίνδυνο της ξηρασίας.
ΠΗΓΕΣ/ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.https://www.eea.europa.eu/themes/climate-change-adaptation
2.European Environment Agency Climate change, impacts and vulnerability in Europe 2016 - An indicator-based report (ISBN 978-92-9213-835-6)
3.Επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στη μελλοντική χημική σύσταση της ατμόσφαιρας https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/35764
4.Ευρωπαϊκό Συμβούλιο-Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή: https://www.consilium.europa.eu/el/policies/climate-change/paris-agreement/
5.https://climate.nasa.gov/
*Γεωπόνου - Εδαφολόγου MSc
