Λαογραφικό Μουσείο Αγίας Μαύρας: Το στηρίζει όλη η Ηλεία!

* Ξενάγηση στο υπό κατασκευή λαογραφικό μουσείο της Αγίας Μαύρας Η Αγία Μαύρα έχει υψόμετρο 21 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσ...

* Ξενάγηση στο υπό κατασκευή λαογραφικό μουσείο της Αγίας Μαύρας

Η Αγία Μαύρα έχει υψόμετρο 21 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και είναι ένα πανέμορφο χωριό του νομού Ηλείας που ανήκει στα διοικητικά όρια του δήμου Πηνειού.

Σε αυτό, λοιπόν, το χωριό, μια πρωτοβουλία του πρώην δημάρχου Τραγανού κι εκπαιδευτικού κ. Γρηγόρη Γιαννακόπουλου, με την σύμφωνη γνώμη του δημάρχου κ. Αλέξη Καστρινού, εδώ και δύο χρόνια παίρνει σάρκα και οστά. Πρόκειται για το πολυθεματικό λαογραφικό Μουσείο, που σε λίγους μήνες θα ανοίξει τις πύλες του για τους επισκέπτες που θέλουν να δουν και να μάθουν την ιστορία της Ηλείας και όχι μόνο.

Το μουσείο στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο της Αγίας Μαύρας, το οποίο λειτουργούσε για περισσότερα από εκατό χρόνια, αλλά έκλεισε όπως και το νηπιαγωγείο.

«Αυτή η ιδέα ξεκίνησε από μια συζήτηση που έκανα με τον δήμαρχου Πηνειού, κ. Καστρινό, όταν έκλεισαν τα σχολεία, και υπήρχε ο κίνδυνος να στεγαστούν οικογένειες μεταναστών και προσφύγων. Το γεγονός είναι ότι κι εγώ ο ίδιος είχα μια συλλογή δική μου και είχα στο μυαλό μου να κάνω κάτι γύρω από την λαογραφία. Είχα από μικρό παιδί την συνήθεια να μαζεύω αντικείμενα, είχα σώσει τα οικογενειακά μου και κάποιων άλλων φίλων. Έτσι λοιπόν μετά από συζήτηση με τον δήμαρχο καταλήξαμε ότι η καλύτερη αξιοποίηση αυτού του χώρου που περιλαμβάνει τέσσερεις σχολικές αίθουσες και 4 στρέμματα αύλειου χώρου δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη από το να λειτουργήσουμε ένα υπαίθριο πολυθεματικό λαογραφικό μουσείο. Κάναμε τα σχέδια, καθορίσαμε τα βήματα με τα οποία έπρεπε να πορευτούμε ώσπου να φτάσουμε στην ολοκλήρωση του μουσείου», ανέφερε ο κ. Γιαννακόπουλος.

«Στα δυο χρόνια που έχουν περάσει έχουμε δουλέψει πάρα πολύ σκληρά. Είμαστε μια ομάδα εθελοντών, άνδρες και γυναίκες, είναι όλοι οι φορείς του χωριού μαζί μας, η τοπική κοινότητα, η εκκλησία, ο πολιτιστικός σύλλογος, ο ποδοσφαιρικός σύλλογος που μας στηρίζουν στον αγώνα που κάνουμε. Απεδείχθη, όμως, ότι έτσι όπως μας αγκάλιασε ο κόσμος, τείνει να γίνει μουσείο όλη της περιφέρειας. Κι αυτό με ενθουσιάζει ακόμη περισσότερο, ιδιαίτερα και από την μεγάλη ανταπόκριση του κόσμου. Έχουμε προσφορές και συλλογές που για να τα αγόραζε κανείς θα έπρεπε να δαπανήσει μια περιουσία. Φτάσαμε στο σημείο να πούμε ότι οι στόχοι που βάλαμε πριν δύο χρόνια έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί. Περίπου δεκαοκτώ θέματα έχουν πλήρη επάρκεια σε αντικείμενα ώστε να φαίνονται στον επισκέπτη πλούσια».

Συνεχίζοντας ο κ. Γιαννακόπουλος τόνισε πως ο όγκος των αντικειμένων είναι πολύ μεγάλος γι αυτό και έχουν καθυστερήσει στην ολοκλήρωση του μουσείου.
«Έχει πολλή δουλειά ακόμη να κάνουμε. Ο όγκος των αντικειμένων είναι πολύ μεγάλος, όπως τρακτέρ, μεγάλα έπιπλα, που θέλουν πολλή δουλειά και αναγκαστικά πήγαμε λίγο πίσω στα εγκαίνια και την έναρξη λειτουργίας του μουσείου μας. Πιστεύω πως έχουμε ακόμη δουλειά για 2-3 μήνες περίπου. Από Δευτέρα θα δουλεύουμε καθημερινά κι εντατικά για να τελειώσουμε όσο πιο σύντομα». Εδώ ήταν το παλιό δημοτικό σχολείο της Αγίας Μαύρας, που λειτουργούσε πάνω από 100 χρόνια, το οποίο όμως έκλεισε, όπως και το νηπιαγωγείο.

Τα θέματα του Μουσείου

Αναφερόμενος στα θέματα του μουσείου ο κ. Γιαννακόπουλος μας είπε τα εξής:

Ανθρωπος και νερό

Θέλουμε να ζωντανέψουμε τη σχέση του ανθρώπου με το νερό. Θα δείξουμε πως ο άνθρωπος ξεκίνησε να χρησιμοποιεί το νερό, τι μέσα χρησιμοποίησε.

Άνθρωπος και γη.

Ξεκινάμε μια μεγάλη γκάμα, από το ξύλινο αλέτρι, πάμε στα σιδερένια αλέτρια, πάμε στα άλογα, στα κάρα και στα παλιά τρακτέρ.

Άνθρωπος και φούρνος

Δεν υπήρχε σπίτι στα χωριά μας που να μην έχει εξωτερικό φούρνο. Εκτός από το ψωμί έφτιαχναν τα γλυκά τους, τα φαγητά τους κ.λ.π.

Το παλιό σχολείο

Όπως ξέρουμε, το νέο σχολείο έχει εκσυγχρονιστεί, έχουν αλλάξει τα πάντα. Όμως, η εικόνα του παλιού σχολείου θα έχει πολύ ενδιαφέρον και για τους παλιούς που το έζησαν αλλά και τα νέα παιδιά θα θέλουν να μάθουν πως ήταν το σχολείο των προγόνων τους. Είναι ένα σημαντικό κομμάτι της τοπικής μας ιστορίας.

Τα καλάθια στην υπηρεσία των ανθρώπων

Τεράστιο θέμα. Δεν υπήρχε εργασία που να μην χρησιμοποιείται το καλάθι πριν 50, 100 και περισσότερα χρόνια. Το καλάθι χρησιμοποιούνταν από το να παίρνεις αβγά ή να μαζεύεις φρούτα. Αλλο καλάθι υπήρχε για τις πατάτες, άλλο για την τομάτα, άλλο για τα προικιά των κοριτσιών, άλλο για τα κόλλυβα, άλλο για το καλαμπόκι και το σιτάρι με τις κοφίνες, άλλο για να φυλάς το ψωμί κ.λ.π. Η καλαθοπλεκτική στην υπηρεσία των ανθρώπων η οποία έδωσε πολύ μεγάλες λύσεις στην καθημερινότητά τους.

Άνθρωπος και πηλός

Πανάρχαια η σχέση. Εμείς οι Έλληνες φτιάξαμε αριστουργήματα με βάση τον πηλό. Φτιάχτηκαν οικιακά σκεύη, ικανοποίησαν πολλές βασικές ανάγκες, όπως μεταφορά και συντήρηση νερού, μεταφορά λαδιού, κρασιού, φαγητού και πολλών ακόμα, όπως και για να συντηρήσουν καρπούς και τουρσιά. Ο πηλός ήταν πάντα στα σπίτια μας τους προηγούμενους αιώνες.

Το ταξίδι του κρασιού

Τεράστιο θέμα και αυτό. Η περιοχή και όλος ο νομός φημίζονταν για τα αμπέλια του, την μεγάλη η γκάμα των τοπικών κρασιών και των ποικιλιών. Σε κάθε σπίτι, σχεδόν, υπήρχε το δικό του κρασί. Ζωντανεύουμε το κρασί για να βλέπουν οι νεότεροι πως οι παλαιότεροι παρήγαγαν το κρασί. Ο επισκέπτης θα βλέπει από την ώρα που ερχόταν το σταφύλι στις αυλές για να πατηθεί μέχρι να πάει στο βαρέλι και μετά να βγει από εκεί.

Υφαντική

Τεράστια τέχνη. Οι παλαιότεροι έφτιαχναν τα πάντα στο αργαλειό τους. Και με το χέρι, βέβαια, τις βελόνες, όμως τα πολύ βαριά ρούχα και τα πολύ βαριά κλινοσκεπάσματα τα δημιουργούσαν στον αργαλειό. Σε όλη την Ηλεία υπήρχαν πάρα πολλές υφάντρες γι αυτό και ζωντανεύουμε το θέμα

Φυτά και ζώα του τόπου μας.

Υπάρχουν παιδιά σήμερα που δεν γνωρίζουν πως είναι το φυτό, ρύζι. Μπαίνει το ρύζι καθημερινά στο πιάτο αλλά δεν ξέρουν πως είναι το φυτό διότι δεν καλλιεργείται εδώ πλέον κι έρχεται από αλλού. Με αφορμή, λοιπόν, το ρύζι θα παρουσιάζουμε μια γκάμα από άλλα προϊόντα και από κάτω θα υπάρχει το σακουλάκι, όπως είναι τώρα στο σούπερ μάρκετ ώστε να γίνεται ο συνδυασμός. Φυτό, καρπός και πως είναι τώρα έτοιμο για φαγητό. Και βέβαια, έχουμε και τα πουλιά που υπήρχαν ιδιαίτερα στην περιοχή μας.

Η μουσική.

Ακόμη ένα πολύ μεγάλο θέμα. Η μουσική με όλα τα όργανα. Έχουμε όργανα από φιλαρμονική, πολύ παλιά ραδιόφωνα, πικ απ, γραμμόφωνα και όλα τα αντικείμενα με τα οποία έπαιζε ή άκουγε μουσική ο κόσμος της παλιάς εποχής.

Οι εθνικοί αγώνες

Ένα άλλο θέμα είναι το ιστορικό κομμάτι των εθνικών μας αγώνων. Οι εθνικές και τοπικές ενδυμασίες, τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στους αγώνες, όπως τα καριοφίλια και τα σπαθιά.

Αγροτικά εργαλεία

Όπως ξέρουμε, οι αγρότες μας πάλευαν την γη χρησιμοποιώντας διάφορα εργαλεία, είτε για να κλαδεύουν, είτε για να κόβουν καρπούς, είτε για να περιποιούνται τα δέντρα τους, είτε για να οργώνουν, να σκάβουν ή να σκαλίζουν κ.λ.π.

Η παλιά αρχιτεκτονική

Πρέπει σε ένα μουσείο να υπάρχει το πώς ήταν παλιά ένα σπίτι. Ένα θέμα ήταν η κουζίνα. Πως οι πρόγονοί μας μαγείρευαν, πως συντηρούσαν τα τρόφιμα κ.α. Πιστεύω ότι θα είναι πολύ διδακτικό για τους νεότερους να εντρυφήσουν για λίγη ώρα γύρω και από αυτό το θέμα. Ενδιαφέρον έχει, επίσης, η υπόλοιπη κατοικία, όπως τα υπνοδωμάτια. Πως ήταν τα παλιά κρεβάτια, οι κούνιες, που δεν έχουν καμία σχέση με τα σημερινά. Αξίζει, τέλος, να αναφέρω πως όλα τα θέματά μας θα είναι «ζωντανά», από την άποψη παρουσίασης του υλικού. Επειδή έχουμε στη διάθεσή μας περισσότερες από 30 κούκλες σε φυσικό μέγεθος ανθρώπου, κάθε θέμα θα έχει και από μια ή δύο κούκλες ώστε να αποδοθεί το θέμα όσο γίνεται πιο παραστατικά. Για παράδειγμα, στον φούρνο θα υπάρχει και η κούκλα, ντυμένη με τα ρούχα της εποχής, που θα φαίνεται να φουρνίζει.

Αγησίλαος Νικολόπουλος
Πρόεδρος Τ.Σ. Αγίας Μαύρας

«Χαιρετίζω την μεγάλη προσπάθεια που κάνει ο Γρηγόρης Γιαννακόπουλος, με μεράκι και μεγάλο κόπο. Παρών σε αυτή την προσπάθεια είναι και ο δήμαρχος Πηνειού. Χθες μάλιστα είχε στείλει εργάτες να καθαρίσουν. Γίνεται μια πάρα πολλή σοβαρή δουλειά. Υπάρχουν πάρα πολλά αντικείμενα. Δυστυχώς, θα πάμε λίγο πιο πέρα από την ημερομηνία που είχαμε πει για τα εγκαίνια του μουσείου, επειδή καθημερινά μας φέρνουν καινούργια αντικείμενα. Είναι παλιά και θέλουν συντήρηση. Έχουν γίνει σπουδαίες δωρεές, όχι μόνο από το χωριό μας αλλά από ολόκληρο το νομό και ο Γρηγόρης έχει φέρει πράγματα που ποτέ μας δεν είχαμε δει».