Σκόνη χιλιάδες κτίρια στην Τουρκία μέσα σε 70 δευτερόλεπτα - Οι «αμνηστίες» της κυβέρνησης και το «πάρτι» των εργολάβων που οδήγησαν στον ...
Οι εικόνες που έρχονται από την Τουρκία, στον απόηχο των φονικών σεισμών των 7,8 και 7,5 Ρίχτερ και τη μετασεισμικής ακολουθίας που σκόρπισαν τον θάνατο και την καταστροφή είναι αποκαρδιωτικές. Χιλιάδες κτίρια μετατράπηκαν σε ερείπια μέσα σε 70 δευτερόλεπτα, θυμίζοντας περισσότερο διαλυμένα παιδικά παιχνίδια, παρά οικοδομήματα που στέγαζαν χιλιάδες ανθρώπους. Τι έφταιξε όμως και δεκάδες πόλεις και χωριά της νοτιοανατολικής Τουρκίας ισοπεδώθηκαν;
Πώς εξηγείται το γεγονός ότι ακόμα και ολοκαινούργια κτίσματα, με υψηλές υποτίθεται προδιαγραφές μετατράπηκαν σε χαλάσματα;
Σίγουρα μία διπλή σεισμική δόνηση ενός τεράστιου ρήγματος, όπου συγκρούονται οι τεκτονικές πλάκες της Αραβίας και της Ανατολίας αποτελεί από μόνο του ένα γεγονός που προδικάζει τη σφοδρότητα του φαινομένου που παράγει και την ενέργεια που εκλύεται. Την ίδια ώρα όμως, τόσο στην Τουρκία όσο και διεθνώς επιστήμονες και άνθρωποι του κατασκευαστικού τομέα εστιάζουν στην ποιότητα των κτιρίων και στους κανονισμούς με βάση τους οποίους οικοδομήθηκαν. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν πολυκατοικίες του 2018 και του 2019 κατέρρευσαν κυριολεκτικά σαν «χάρτινοι πύργοι».
Εξάλλου τον γύρο του κόσμου κάνουν εικόνες και βίντεο που καταγράφουν τις εγκληματικές κακοτεχνίες των κτιρίων. Την ίδια ώρα όμως η κυβέρνηση του Ερντογάν αντιμετωπίζει σφοδρές επικρίσεις και για ένα ακόμα βαρύνουσας πολιτικής σημασίας ζήτημα: Πού πήγαν τα χρήματα του ετήσιου φόρου για τους σεισμούς;
Ισχυρό φυσικό φαινόμενο, αλλά και ευθύνες με ονοματεπώνυμο
«Η μέγιστη ένταση αυτού του σεισμού ήταν βίαιη, αλλά όχι απαραίτητα αρκετή για να γκρεμίσει καλά κατασκευασμένα κτίρια», υπογραμμίζει στο BBC ο καθηγητής David Alexander, ειδικός σε θέματα σχεδιασμού και διαχείρισης εκτάκτων αναγκών στο University College του Λονδίνου. «Στα περισσότερα μέρη το επίπεδο της δόνησης ήταν μικρότερο από το μέγιστο, οπότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι από τα χιλιάδες κτίρια που κατέρρευσαν, σχεδόν όλα δεν αντέχουν σε οποιοδήποτε λογικά αναμενόμενο αντισεισμικό κώδικα κατασκευών», συμπληρώνει.
Οι κανονισμοί κατασκευής έχουν μεν αυστηροποιηθεί μετά από καταστροφές, όπως ο σεισμός του 1999 στην πόλη Izmit, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους 17.000 άνθρωποι, ωστόσο, οι νόμοι, συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων προτύπων που θεσπίστηκαν το 2018, έχουν εφαρμοστεί ανεπαρκώς, σημειώνει το δημοσίευμα του BBC.
«Εν μέρει, το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πολύ μικρή μετασκευή των υφιστάμενων κτιρίων, αλλά υπάρχει επίσης πολύ μικρή επιβολή των οικοδομικών προτύπων στις νέες κατασκευές», επισημαίνει ο καθηγητής Alexander. Άλλωστε, χώρες όπως η Ιαπωνία, όπου η σεισμική δραστηριότητα είναι πολύ μεγάλη, δείχνουν πώς οι οικοδομικοί κανονισμοί βοηθούν στην ασφάλεια των ανθρώπων σε περιπτώσεις καταστροφών.
Όμως, η τεράστια ανθρωπιστική καταστροφή στην Τουρκία αναδεικνύει τις μεγάλες ευθύνες που φέρει η κυβέρνηση, καθώς έδωσε το «πράσινο φως» τους εργολάβους να κάνουν τη νομοθεσία κυριολεκτικά κουρελόχαρτο. Έτσι, ο Ερντογάν παραχωρούσε... «κατασκευαστικές αμνηστίες», ουσιαστικά νομικές απαλλαγές από την καταβολή ενός τέλους που αφορά κατασκευές που στερούνται τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασφαλείας.
Οι επικριτές αυτής της πολιτικής προειδοποιούσαν εδώ και καιρό για τους κινδύνους που εγκυμονούν αυτά τα «δωράκια», σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού. Τα αποτελέσματα φάνηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Έως και 75.000 κτίρια στις σεισμόπληκτες περιοχές στη νότια Τουρκία έχουν λάβει «κατασκευαστικές αμνηστίες», σύμφωνα με τον Pelin Pınar Giritlioğlu, επικεφαλής της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών Κωνσταντινούπολης και του Επιμελητηρίου Πολεοδομίας Αρχιτεκτόνων. Μάλιστα, λίγες μόλις ημέρες πριν την καταστροφή, τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ένα νέο σχέδιο νόμου που αναμένει την έγκριση του κοινοβουλίου προέβλεπε τη χορήγηση περαιτέρω αμνηστίας για πρόσφατες οικοδομικές δραστηρίοτητες.
Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Telegraph, οι τουρκικές Αρχές δέχονται σφοδρές επικρίσεις, καθώς φέρονται να επέτρεψαν ιδιώτες και κατασκευαστικές εταιρείες να κάνουν περικοπές όλα αυτά τα χρόνια, την ώρα που το κράτος εισέπρατε τον ειδικό φόρο για τους σεισμούς. Ήταν άλλωστε ο ίδιος ο Ερντογάν που δεσμεύεθηκε ότι θα δαπανήσει τα έσοδα για την ενίσχυση των υποδομών. Αυτό όμως δεν συνέβη ποτέ. Ήδη το τουρκικό Κοινοβούλιο έχει ξεκινήσει έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο δαπανήθηκαν τα φορολογικά έσοδα.
Παράλληλα, το βρετανικό έντυπο τονίζει ότι οι κακοτεχνίες στα κτίρια ήταν ανεξέλεγκτες, καθώς δεν υπήρχε ουσιαστικός έλεγχος, την ώρα που η κυβέρνηση του Ερντογάν είχε κηρύξει και «αμνηστίες χωροθέτησης», επιτρέποντας έτσι σε οποιονδήποτε να νομιμοποιήσει οποιοδήποτε ακίνητο είχε χτίσει ή ανακαινίσει κατά παράβαση των διαδικασιών χωροθέτησης και κατασκευής με αντάλλαγμα ένα τέλος. Η συγκεκριμένη διάταξη μάλιστα ψηφίστηκε το 2018, έτος των τελευταίων προεδρικών εκλογών στην Τουρκία. «Πολλά νέα κτίρια έχουν πληγεί από τον σεισμό μετά από μη εγκεκριμένες ανακαινίσεις», τονίζει στην Telegraph ο Pelin Pinar Giritlioglu και συμπληρώνει: «Το κράτος έδωσε χάρη σε αυτά τα κτίρια με αντάλλαγμα χρήματα... Με τον σεισμό, φτάσαμε στο τραγικό αυτό αποτέλεσμα».
Συνελήφθη ο εργολάβος της «Γωνιάς του Παραδείσου»
Παράλληλα, την Παρασκευή συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης ο Μεχμέτ Γιασάρ Κοσκούν, ένας από τους δύο μεγαλοεργολάβους του συγκροτήματος πολυτελών κατοικιών «Γωνιά του Παραδείσου», ενώ ήταν έτοιμος να διαφύγει για την Ποντγκόριτσα του Μαυροβουνίου. Τουρκικά δημοσιεύματα αναφέρουν πως είχε στενές επαφές με ισχυρά κέντρα εξουσίας και ήταν επικεφαλής του Κέντρου Αρχιτεκτόνων ολόκληρης της Αντιόχειας.
Ο Κοσκούν φέρεται να είχε πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες που έκαναν ελέγχους στα κτίσματα της κατεστραμμένης πόλης.
Στον «παράδεισο» του Κοσκούν, πάνω από 1.000 άνθρωποι θάφτηκαν στα ερείπια των πολυτελών κατοικιών που κατέρρευσαν σαν «χάρτινοι πύργοι». Κατασκευάστηκαν μόλις το 2012 και διαφημιζόταν ως... απόλυτα αντισεισμικές! Μάλιστα, σύμφωνα με ΜΜΕ της γειτονικής χώρας ο εργολάβος κέρδισε 2,5 με 3 εκατομμύρια λίρες ανά διαμέρισμα. Ήδη, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu, η Ένωση των Tουρκικών Δικηγορικών Συλλόγων κατέθεσε μήνυση κατά των εργολάβων και άλλων και υπεύθυνων για την κατασκευή των κτηρίων που καταστράφηκαν στον σεισμό.
